| خیز | |
|---|---|
 | |
| اِدِم «گوده گذار» | |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | R۶۰.۹ |
| آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام | 782.3 |
| سمپ | D004487 |
ورم یا خیز یا اِدِم (به انگلیسی: Edema) که گاهی نیز بنام دراپسی شناخته می‌شود به معنی تجمع غیرطبیعی آب و مایعات میان بافتی موجود در پلاسما در فضای میان بافتی، زیر پوست و حفره‌های بدن و بعلت انتقال آن‌ها از درون رگها به محلهای یاد شده‌است. در حالت طبیعی، تعادل حاصل از هومؤستازی یا هم ایستایی باعث می‌گردد که مقدار این مایعات در بین بافتها و درون پلاسما میزان ثابت و کنترل شده‌ای داشته باشند.
انواع و علل
اِدِم گوده گذار: اگر بر روی پوست بیمار مبتلا به ادم، با انگشت فشار وارد کنیم تا چند ثانیه اثر این فشار باقی می‌ماند. این حالت ناشی از شایع‌ترین نوع ادم است که بعلت یک بیماری سیستمی (بیماری که ناشی از کارکرد نادرست بخشهای بدن است) مانند واریس، ترومبوفلبیت، حاملگی (در برخی زنان) یا گزیدگی یک حشره ممکن است ایجاد گردد.
اِدم جنرال
افزایش فشار هیدرواستاتیک بعلت نارسایی قلبی یا افت فشار اسموتیک (مانند نارسایی کبد و سندروم نفروتیک کلیه) و به دنبال آن کمبود فشار انکوتیک پلاسما، از علتهای شایع خیز عمومی در بدن می‌باشند. ادم جنرال (خیز عمومی در تمام بدن) می‌تواند باعث ادم در یک یا چند اندام خاص دیگر شود؛ مثلاً یک نارسایی مزمن قلبی می‌تواند به ادم در ششها (ادم پولمونار) یا آب‌آوردگی شکم (آسیت) شود.
اِدم اندامی
گاهی ادم ممکن است در یک عضو و اندام خاص در بدن ظاهر شود. از مهم‌ترین ادم‌های دربرگیرنده اندامها می‌توان به ادم مغزی، ادم ریوی، ادم چشمی حاصل از گلوکوم، ورم بیضه، ورم پستان و ورم پلک اشاره نمود.
ادم پا می‌تواند بعللی از جمله سرپا ایستادن طولانی باشد.
دلایل ورم پاها
تجمع مایعات در بافت‌های بدن موجب ورم می‌شود. احتباس مایعات ممکن است به علت بیماری قلبی، بیماری کبدی یا کلیوی یا اختلالات رگ‌های خونی باشد.
دیگر دلایل ورم پاها عبارتند از:
- عفونت میکروبی پا
- نیش حشرات
- لخته شدن خون در پاها
- افزایش سن
- سوختگی
- بسته شدن غدد لنفاوی
- مصرف غذاهای شور و دارای کربوهیدرات
- مصرف قرص‌های ضدبارداری یا هورمون درمانی
- بارداری
- احتباس نمک در بدن
- آسیب عضلات
- واریس
- التهاب وریدها که باعث می‌شود که خون به درستی به طرف قلب نرود.
- واکنش‌های آلرژیک
- پره اکلامپسی (مسمومیت حاملگی که با افزایش فشارخون، اوره و ورم مشخص می‌شود)
- اختلالات عصبی عضلانی
- تروما یا حوادث
- عمل جراحی لگن و سرطان
- سوء استفاده از ملین‌ها
- سوء استفاده از دیورتیک
- سوء استفاده از داروها
- داروهای ضدافسردگی، استروئیدها، داروهای فشار خون، داروهای غیراستروئیدی ضد التهاب، مسدودکننده‌های کانال کلسیم و هورمون درمانی مانند استروژن درمانی و داروهای دیابت می‌توانند باعث ورم گردند.
- پرواز با هواپیما یا ماشین سواری
مکانیسم
از علتهای ایجاد خیز یا آدم شامل:
- افزایش فشار هیدرواستاتیک
- کاهش فشار انکوتیک رگها
- افزایش فشار انکوتیک در بافتها
- افزایش نفوذپذیری دیوارهٔ رگها بر اثر التهاب
- تغییر در میزان حفظ آب درون بافتها (افزایش فشار هیدرواستاتیک باعث جلوگیری از دفع آب و سدیم توسط کلیه می‌شود)
نگارخانه
پیوند به بیرون
- همشهری آنلاین: چرا ورم کرده‌ام؟
- روزنامه جام جم۸۹/۱۲/۲۳: اِدِم چیست؟
- روزنامه هموطن سلام- کنترل ادم با تغذیه
