هیدروژن سولفید

سولفید هیدروژن
نام‌گذاری آیوپاک هیدروژن سولفید، سولفان
دیگر نام‌ها Sulfuretted hydrogen؛ سولفان؛ sulfur hydride؛ گاز ترش؛ sulfurated hydrogen؛ هیدروسولفوریک اسید؛ گاز فاضلاب؛ stink damp
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس	۷۷۸۳-۰۶-۴
شمارهٔ آرتی‌ئی‌سی‌اس	MX1225000
خصوصیات
فرمول مولکولی	H2S
جرم مولی	34.082 g/mol
شکل ظاهری	گاز بی‌رنگ.
چگالی	1.363 g/L gas.
دمای ذوب	−۸۲/۳۰°C, ۱۹۰/۸۵ K
دمای جوش	-۶۰٫۲۸ °C (212.87 K)
انحلال‌پذیری در آب	0.25 g/100 mL (40 °C)
اسیدی (pKa)	6.89 19±2 (See Text)
ساختار
شکل مولکولی	Bent
گشتاور دوقطبی	0.97 D
خطرات
طبقه‌بندی ئی‌یو	T+ F C N
کدهای ایمنی	R۱۲, R۲۶, R50
شماره‌های نگهداری	(S1/2), S۹, S۱۶ S۳۶, S۳۸, S45, S61
لوزی آتش
نقطه اشتعال
ترکیبات مرتبط
مرتبط با ترکیبات هیدروژن	آب; سلنید هیدروژن; هیدروژن تلورید
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
Infobox references

سولفید هیدروژن (به انگلیسی: Hydrogen sulfide) گازی است بی‌رنگ، سمی و آتشگیر که بوی آن شبیه به بوی تخم مرغ فاسد است. این گاز به صورت گاز فاضلاب و متعفن همراه با ایجاد خفقان شناخته می‌شود.

سایر اسامی

اسید سولفیدریک، هیدروژن سولفوره، هیدرو سولفوریک اسید، گاز فاضلاب، گاز ترش، گاز مرداب

در طبیعت

گاز سولفید هیدروژن به‌طور طبیعی در نفت خام، مخازن گاز طبیعی، گازهای آتشفشانی و چشمه‌های آب گرم وجود دارد.

تولید

در آزمایشگاه گاز هیدروژن سولفید را از واکنش هیدروکلریک اسید با آهن (ll)سولفید به دست می‌آورند.

FeS + 2 HCl → FeCl₂ + H₂S

در صنعت

این گاز می‌تواند در نتیجه فرایندهای زیر تولید گردد:

• تجزیه بقایای انسانی و حیوانی در نتیجهٔ فعالیت‌های باکتریایی
• فعالیت‌های صنعتی نظیر فرآوری مواد غذایی
• کوره‌های زغال سنگی
• صنایع کاغذ سازی
• صنایع نساجی
• تأسیسات تصفیه فاضلاب
• صنایع تولید گوگرد
• طرح‌های تولید قیر و آسفالت
• صنایع دباغی

تأثیر بر سلامت

گاز سولفید هیدروژن بسیار سمی است. این گاز از طریق ممانعت در عملکرد آنزیم سیتوکروم اکسیداز مانع جذب اکسیژن می‌گردد. تماس کوتاه مدت (حاد) با سولفید هیدروژن باعث ایجاد سوزش و حساسیت در حلق، بینی، چشم و ریه‌ها می‌گردد. تماس با غلظت‌های بالاتر آثار جدی بر سلامت به جا گذاشته و منجر به مرگ می‌گردد.

تنظیم فشار خون

پژوهشگران در آمریکا و کانادا نشان دادند که سولفید هیدروژن توسط آنزیم خاصی موسوم به CSE تولید می‌شود و متوقف کردن فعالیت این آنزیم می‌تواند باعث بالا رفتن فشار خون شود. به‌علاوه با این اقدام به رگ‌های خونی در موش‌های آزمایشگاهی نیز آسیب وارد می‌شود.

محققان با استفاده از دانش ژنتیک و دستکاری ژن‌ها، موش‌هایی را متولد کردند که میزان اندکی آنزیم CSE تولید می‌کردند و در نتیجه سطح سولفید هیدروژن در سرم آن‌ها کاهش می‌یافت. پس از حدود هفت هفته پس از تولد معلوم شد این موش‌ها که گرفتار جهش ژنتیکی شده‌اند و علایم فشار خون بالا را از خود بروز می‌دهند. هم‌چنین کمبود سولفید هیدروژن باعث شد که این موش‌ها نسبت به روش‌های آرام‌کنندهٔ رگ‌های خونی واکنش ناقص و معیوب نشان دهند.

نتایج این تحقیق تأیید می‌کند که سولفید هیدروژن با اکسید نیتریک ترکیب شده و گازی را تشکیل می‌دهد که می‌تواند فشار خون را تنظیم کند. این کشف راه را برای پیدا کردن روش‌های جدید درمان فشار خون بالا هموار خواهد کرد.

پایگاه اطلاع‌رسانی گوگرد

سایت پزشکان بدون مرز