دستگاه تناسلی یا سیستم ژِنیتال (به انگلیسی: Genital system) یا دستگاه تولید مثل یا سیستم بازفرآورنده (به انگلیسی: Reproductive system) یکی از دستگاههای بدن جانوران است که برای تولید مثل به کار میرود. همگی موجودات زنده، توانایی تولید مثل دارند و همین موضوع، عامل بقای نسل آنهاست. تولید مثل یا زادآوری، فرایندی زیستشناختی است که در آن، موجودات زندهٔ تازه و منفردی پدید میآیند. زادآوری، یکی از ویژگیهای بنیادین همهٔ انواع حیات است؛ هر ارگانیسمی که وجود دارد، نتیجهٔ یک زادآوری است. روشهای شناختهشدهٔ زادآوری را در دو گروه عمده، طبقهبندی میکنند: تولید مثل جنسی و تولید مثل غیرجنسی.
دستگاه تناسلی در انسان، شامل دستگاه تولید مثل در زنان و دستگاه تولید مثل در مردان است.
دستگاه تناسلی نر پستانداران
دستگاه تناسلی نر در پستانداران معمولاً شامل یک قسمت تناسلی خارجی میباشد و یک قسمت داخلی. قسمت تناسلی خارجی شامل آلت تناسلی و بیضهها میباشد. دستگاه تناسلی داخلی در گونههای نر پستانداران شامل پروستات و برخی غدد تغذیه کننده اسپرم میباشد.
دستگاه تناسلی ماده پستانداران
دستگاه تناسلی ماده در پستانداران شامل قسمت خارجی است که خود شامل لابیاها یا لبهای بزرگ و کوچک و مهبل یا واژن است که در زبان عامه با الفاظ دیگری نامیده میشود. غدد بارتولن و مرطوبکننده نیز جزو همین قسمت است.
قسمت تناسلی داخلی در مادهها شامل رحم و تخمدانها میباشد.
گیاهان
در گیاهان، موضوع دیگری به عنوان تناوب نسل مطرح میشود که در طی آن، گیاهان بهطور متناوب از حالت ژنی والدی(2n,4n,6n یا…) به حالت هاپلوئیدی(n,2n,3n و …) گذر میکنند و بدین ترتیب، با تقسیمات میوز، سلولهای مادر برای تولید گامت ایجاد میکنند و سپس این سلولها، با تقسیمات میتوزی، گامتها را ایجاد میکنند. بعداً این سلولهای ردههای نخست حاصل از تقسیمات میتوزی، موجب تشکیل بافتهای تخصصی و بخشهای تمایز یافته در گیاه خواهد شد.
جانوران