| اختلال روانی | |
|---|---|
 | |
| تصویر هشت زن در قرن نوزدهم که به طرز محسوسی به اختلال روانی مبتلا هستند. (آرماند گاتیر) | |
| تخصص |
روان‌پزشکی، روان‌شناسی بالینی 
|
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | F |
| سمپ | D001523 |
اختلال روانی (به انگلیسی: Mental disorder) به گروهی از اختلالها گفته می‌شود که با تأثیر بر تفکر، رفتار،ذهن،روان، خلق و خو،ادراک و آگاهی باعث ایجاد ناراحتی برای فرد مبتلا یا ایجاد ناتوانی در وی می‌شوند. علت اختلال‌های روانی به خوبی شناخته شده نیستند ولی آنچه مسلم است این است که عوامل ژنتیک، استرس‌های مختلف و نوع تعامل فرد با دیگران در ایجاد یا بروز آن‌ها مؤثر است. افسردگی، اضطراب، وسواس، اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی از جمله این اختلالها هستند.مشکلات و اختلال‌های روانی به اندازه‌ی مشکلات جسمی اهمیت دارند و می‌توانند فعالیت‌های روزمره‌ی شما را مختل کنند. گاهی برخی از اختلالها مانند دوقطبی از بسیاری از اختلال‌های جسمی هم می‌تواند ناتوان کننده‌تر باشد و اطرافیان را نیز آزار دهد. در ادامه به تعداد نسبتا زیادی از اختلالات روانی می پردازیم:: اختلال پانیک،اختلال وسواس فکری-عملی،انواع فوبیا،اختلال سوءمصرف مواد،اختلال دو قطبی،اختلال شخصیت،اختلال اضطراب فراگیر،اسکیزوفرنی،افسرده خویی،مالیخولیا،شیدایی،کم توانی ذهنی،اوتیسم، اختلال کمبود توجه بیش فعالی،اختلال استرس پس از سانحه،پرخوری عصبی،اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی،آگورافوبیا،اختلال اضطراب اجتماعی،اختلال اضطراب جدایی،سایکوز،اختلال هذیان،اختلال گسستگی،اختلال هویت تجزیه ای،خودبیمار انگاری،اختلال سایکوسوماتیک،اختلال تبدیلی،اختلال شخصیت نمایشی،نشانگان مونشهاوزن،بی اشتهایی عصبی،نشخوار فکری،نارکولپسی،بی خوابی،پرخوابی،پاراسومنیا،سندرم پاهای بیقرار،کلپتومانیا،اختلال انفجاری متناوب،اختلال سلوک،جنون،دلیریوم،اختلال احتکار،تریکوتیلومانیا،اختلال خودزشت انگاری،اختلال شخصیت ضد اجتماعی،اختلال شخصیت مرزی،اختلال اوتیسم آسپرگر،اختلال شخصیت وابسته،اختلال شخصیت خودشیفته،پارانویا،شخصیت اسکیزوئید، اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، اختلال مسخ واقعیت ، اختلال یادگیری،کاتاتونیا،هیپومانیا،اختلال عاطفی فصلی و... از جمله فیلم های سینمایی که در ارتباط با اختلالات روحی روانی ساخته شده اند می توان به:: ذهن زیبا سکوت بره ها نظریه همه چیز دیوانه از قفس پرید و... اشاره کرد.
تاریخچه
برای قرن‌ها با بیمارانی که از اختلال‌های ذهنی (mental disorders) رنج می‌بردند، به شیوه‌های کاملاً وحشیانه و بدوی برخورد می‌شد. این باور که علت اختلال‌های ذهنی، شیاطین و نیروهای متافیزیکی هستند، یک باور رایج بود. شیوهٔ متداولِ درمان بیمارانِ ذهنی این بود که شرایطِ بدنیِ بیمار را به قدری نامناسب کنند تا شیطان مجبور به ترکِ بدن او گردد! از این رو بیمار را با آبِ جوش غسل می‌دادند، او را شلاق می‌زدند، به او گرسنگی می‌دادند یا او را شکنجه می‌کردند. زیگموند فروید یکی از نخستین روان‌شناسانی بود که نیاز به شیوه‌های درمانی و ارائهٔ یک رویکرد جامع در این زمینه را احساس کرد و روانکاوی را بر این مبنا ایجاد کرد.
علت بروز اختلال‌های روانی
علم روان‌شناسی دلایل بسیاری را برای بروز انواع اختلال روانی بیان کرده‌است اما هر نوع اختلال روانی برآیند عوامل محیطی، خانوادگی، ژنتیک و در نهایت خواست و اراده فرد می‌باشد.
بیماری روانی یک بیماری جسمی مرتبط با مغز است که باعث ایجاد اختلالاتی در تفکر، رفتار، توانایی یا احساسات می‌شود که سازگاری با نیازهای عادیِ زندگی را دشوار می‌سازد. در این بین آموزش‌هایی که فرد در طی زندگی خود از طریق خانواده، دوستان، مدرسه، محیط کار دیده‌است، نقش فوق‌العاده‌ای بر شکل‌گیری اختلال‌های روانی او دارد. امروزه، ساکنان کلان‌شهرها به نسبت شهرهای حاشیه‌ای و روستاها بسیار بیشتر در معرض ابتلا به انواع اختلال‌های روحی روانی هستند.
انواع
اختلال‌های روانی انواع مختلفی دارند که برخی از معروف‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- اختلالات خلقی
- اختلالات اضطرابی
- اختلالات روانپریشی
- اختلالات شبه جسمی
- اختلالات ناشی از مصرف مواد مخدر
- اختلالات خوردن
- اختلالات خواب
- اختلالات شخصیت
- اختلالات انطباقی
- اختلالات روان تنی
- کنترل تکانه
- اختلالات جنسی
- اختلالات شناختی
- خود نگار پنداری
تظاهر اختلال‌های روانی در نقاشی
برخی متخصصان عقیده دارند تعداد زیادی از بیماری‌های اعصاب و روان که شخص از آن بی‌خبر است، با کشیدن نقاشی تظاهر پیدا می‌کنند؛ به‌طور مثال، دالی، نقاش معروف، با افزایش سن، در نقاشی‌هایش آثار لرزش دست و به‌هم‌ریختگی خطوط دیده شد که خبر از بیماری پارکینسون می‌داد یا برخی دیگر که در نقاشی‌هایشان آثار آلزایمر، اسکیزوفرنی، افسردگی، خودشیفتگی، مشکلات بینایی و سرگیجه در نقاشی‌هایشان مشاهده شد؛ بنابراین، می‌توان از نقاشی نیز در پزشکی نوین و تشخیص و درمان بسیاری از اختلال‌هایی که ریشه در ذهن و روان فرد دارند، بهره برد.