| آبله | |
|---|---|
 | |
| دختری دچار آبله در بنگلادش. در سال ۱۹۷۳ میلادی | |
| تخصص |
بیماری عفونی (تخصص پزشکی) 
|
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | .b 03 .b |
| آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام | 050 |
| دادگان بیماری‌ها | 12219 |
| مدلاین پلاس | 001356 |
| ئی‌مدیسین | emerg/۸۸۵ |
| پیشنت پلاس | آبله |
| سمپ | D012899 |
| ویروس واریولا (آبله) | |
|---|---|
| طبقه‌بندی ویروس‌ها | |
| Group: | Group I (dsDNA) |
| تیره: | پوکس‌ویریده |
| سرده: | اورتوپوکس ویروس |
| گونه: | واریولا ورا |
آبله، (به انگلیسی: smallpox) یک نوع بیماری واگیر ویروسی بود که عامل آن یکی از دو ویروس آبلهٔ درشت یا آبلهٔ ریز تشکیل شده‌است. آخرین نمونهٔ طبیعی ویروس آبله در اکتبر ۱۹۷۷ تشخیص داده شد و سازمان جهانی بهداشت ریشه‌کن کردن بیماری را با انجام عمل پیشگیری آبله‌کوبی «از سطح زمین» در ۱۹۸۰ تأیید کرد. احتمال مرگ پس از ابتلا به بیماری حدود ۳۰ درصد بوده که این رقم در نوزادان حتی بالاتر بود. معمولا کسانی که از این بیماری نجات پیدا می‌کردند زخم‌های پوستی زیادی را برای ادامه زندگی به همراه داشتند و حتی گاهی فرد دچار نابینایی می‌شد.
علائم ابتدایی این ویروس شامل تب و استفراغ بود. به دنبال این علائم زخم‌هایی در دهان و روی پوست ایجاد می‌گردید. پس از چند روز این زخم‌های پوستی تبدیل به تاول‌های پر از مایع با مرکزی فرورفته می‌شدند. سپس این برجستگی‌ها پوسته پوسته شده و می‌افتادند و زخمی از خود به جای می‌گذاشتند. این بیماری بین افراد یا از طریق اشیا آلوده پخش می‌شد. پیشگیری این بیماری عمدتاً به کمک واکسن آبله میسر شد. پس از گسترش بیماری استفاده از داروهای ضد ویروس هم گاهی تاثیر گذار بودند. ویروس آبله در رگ‌های ریز پوست، دهان و گلو جای‌گیری می‌کند.
منشا بیماری آبله نامعلوم بوده اما اولین شواهد این بیماری در مومیایی‌های مصری و مربوط به قرن سوم پیش از میلاد است. گمان می‌رود که آبله ۱۰۰۰۰ سال پیش از میلاد در میان مردم پدید آمده باشد. شاید نخستین نشانهٔ پدیداری آبله جوش‌های چرکی یافت شده در بدن مومیایی شدهٔ رامسس پنجم، فرعون مصر، باشد.
تا قبل از اینکه محمد بن زکریای رازی کتاب «الجدری و الحصبه» را بنویسد آبله با سرخک یکی گرفته می‌شد رازی در این کتاب که کهن‌ترین و مهم‌ترین کتابی است که پیرامون آبله و سرخک نوشته شده‌است، این دو بیماری را دو بیماری جداگانه دانسته به بیان تفاوت‌های ان دو پرداخت.
گمان می‌رود که پیرامون ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون مرگ در سدهٔ بیستم از آبله برخاسته باشد. ازجملهٔ افراد برجسته‌ای که مبتلا به آبله بودند: ولفگانگ آمادئوس موتسارت، گاو نشسته، رامسس پنجم، هنری هشتم، ادوارد ششم، پتر دوم روسیه، جرج واشینگتن، اندرو جکسون.
تَمَرد و سرکشی مردم در اجرای آبله‌کوبی
آبله از دیرهنگام بشر را آزار داده و باعث مرگ و کوری بسیاری از انسان‌ها شده‌است. به گونه‌ای که آبله‌کوبی موضوعی مهم در سده‌های گذشته به‌شمار می‌آمد که هم از نظر دگرگونی‌های پزشکی، هم از لحاظ تغییرات سیاسی و اجتماعی قابل بررسی است. این پدیده از طرفی تاریخ علم را بیان می‌دارد و از جهت دیگر چالش‌هایی را آشکار می‌کند که طبابت بومی و مردم بعضی از جوامع در رویارویی با راهکارهای دانش پزشکی نوین داشته‌اند.[۱]
نگارخانه
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ آبله موجود است. |
