لیپوپروتئین کم‌چگالی

تفاوت بین کلسترول خوب (HDL) و کلسترول بد (LDL)

کلسترول، ماده‌ای نرم و مومی‌شکل است که از چربی ساخته می‌شود. این ماده در جریان خون و تمامی سلول‌های بدن وجود دارد. کلسترول یکی از مهم‌ترین مواد مورد نیاز بدن است؛ وجود میزان کافی از آن برای ساخت غشای سلولی، ساخت و ترمیم دیواره رگ‌های خونی، تولید برخی هورمون‌ها، تأمین ویتامین دی و … برای بدن ضروری است. مقداری از کلسترول مورد نیاز بدن از طریق مصرف برخی مواد غذایی و در کبد تولید می‌شود. تفاوت کلسترول با سایر چربی‌های خون این است که این ماده در خون حل نمی‌شود. این ماده توسط لیپوپروتئین‌ها بین سلول‌ها جابجا می‌گردد.

لیپوپروتئین‌های با چگالی کم که به LDL معروف هستند، از انواع بد کلسترول به‌شمار می‌روند. در مقابل، لیپوپروتئین‌های با چگالی بالا یا HDL به‌عنوان کلسترول خوب شناخته شده‌اند.

کلسترول خون

میزان مناسب انواع کلسترول خون که توسط ایالات متحده اعلام شده‌است، به این شرح است:

کلسترول مجموع (Total cholesterol): وضعیت کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم عالی، بین ۲۰۰ تا ۲۳۹ در محدودهٔ خطر و بیش از ۲۴۰ میلی‌گرم مجموع کلسترول، بالا و خطرناک است.

کلسترول بد یا LDL: وضعیت زیر ۷۰ میلی‌گرم، بهترین میزان برای افراد دچار بیماری قلبی، زیر ۱۰۰ میلی‌گرم بهترین میزان برای افرادی‌که در خطر ابتلا به بیماری قلبی قرار دارند، بین ۱۰۰ تا ۱۲۹ میلی‌گرم تقریباً مناسب است. بین ۱۳۰ تا ۱۵۹ میلی‌گرم در محدودهٔ خطر، بین ۱۶۰ تا ۱۸۹ بالا و بیش از ۱۹۰ میلی‌گرم، خیلی بالا

کلسترول خوب یا HDL: وضعیت زیر ۴۰ میلی‌گرم در مردان و زیر ۵۰ میلی‌گرم در زنان کم. بین ۵۰ تا ۵۹ میلی‌گرم، متوسط و بالای ۶۰ میلی‌گرم عالی

تری‌گلیسرید: وضعیت زیر ۱۵۰ میلی‌گرم، عالی، بین ۱۵۰ تا ۱۹۹ در محدودهٔ خطر، بین ۲۰۰ تا ۴۹۹ خطرناک و بالای ۵۰۰ میلی‌گرم خیلی خطرناک

عوامل مؤثر بر میزان کلسترول خون

طیف مختلفی از عوامل می‌توانند بر سطح کلسترول خون تأثیر بگذارند. این عوامل، عبارت‌اند از:

• رژیم غذایی: چربی‌های اشباع و کلسترول موجود در خوراکی‌ها سطح کلسترول خون را افزایش می‌دهند.
• وزن بدن: اضافه وزن و چاقی علاوه بر این‌که خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می‌دهد، باعث افزایش سطح کلسترول خون هم می‌شود.
• ورزش: فعالیت بدنی و ورزش منظم سطح کلسترول HDL را افزایش داده و سطح کلسترول LDL را کاهش می‌دهد. میزان ورزش توصیه‌شدهٔ روزانه حداقل ۳۰ دقیقه است.
• سن و جنسیت: هرچه سن بیشتر می‌شود سطح کلسترول خون نیز افزایش می‌یابد. قبل از سن یائسگی زنان سطح کلسترول کم‌تری نسبت به مردان دارند، اما بعد از دوران قاعدگی سطح کلسترول خون زنان نسبت به مردان هم‌سن خود، افزایش می‌یابد.
• قند خون: دیابت کنترل‌نشده باعث افزایش سطح کلسترول خون می‌شود. با کنترل قند خون می‌توان به کاهش سطح کلسترول خون نیز کمک نمود.
• عوامل ارثی: کلسترول بالای خون می‌تواند ارثی و ژنتیکی باشد.
• استعمال دخانیات: سیگار کشیدن به دیوارهٔ رگ‌های خونی آسیب رسانده و آن‌ها را برای رسوب کردن کلسترول آماده می‌کنند. اما سیگار کشیدن بر سطح کلسترول خوب خون (HDL) بی‌تأثیر است.
• سایر دلایل: بعضی از داروها و بیماری‌های خاص می‌توانند سطح کلسترول خون را افزایش دهند.

جستارهای وابسته

• لیپوپروتئین پرچگالی