| ایگناتس زملوایس | |
|---|---|
 زملوایس در سن ۴۲ سالگی
| |
| زادهٔ | ۱ ژوئیهٔ ۱۸۱۸ بودا، پادشاهی مجارستان |
| درگذشت | ۱۳ اوت ۱۸۶۵ (۴۷ سال) وین، امپراتوری اتریش |
| محل زندگی | پادشاهی مجارستان |
| ملیت | مجار |
| شهروندی | پادشاهی مجارستان |
| محل تحصیل |
دانشگاه وین دانشگاه بوداپست |
| شناخته‌شده برای | ارائه روش ضدعفونی دستان در کلینیک‌های پزشکی، از ۱۸۴۷ میلادی |
| پیشینه علمی | |
| شاخه(ها) | مامایی، جراحی |
ایگناتس فیلیپ زملوایس (آلمانی: Ignaz Philipp Semmelweis, مجاری: Semmelweis Ignác Fülöp؛ زاده ۱ ژوئیه ۱۸۱۸ - درگذشته ۱۳ اوت ۱۸۶۵)، پزشک مجار با نسب آلمانی بود که امروزه او را به عنوان یکی از اولین پیشگامان ضدعفونی می‌دانند. او را با عنوان نجات دهندهٔ مادران نیز می‌شناسند، چرا که دریافت پزشکان با ضدعفونی کردن دست‌هایشان پیش از انجام زایمان می‌توانند نرخ تب زایمان و مرگ مادران را تا مقدار زیادی کاهش دهند. تب زایمان در بیمارستان‌های میانه قرن نوزدهم شایع بوده و با میزان بالای مرگ‌ومیر (۱۰ تا ۳۵ درصد زنان حامله) همراه بوده‌است. زملوایس در ۱۸۴۷ هنگام کار در بیمارستان عمومی وین روش شستشوی دست‌ها پیش از زایمان با کلسیم هیپوکلریت را ارائه داد؛ در این بیمارستان نرخ مرگ‌ومیر مادران در حین زایمان بدست پزشکان، سه برابر بیشتر از قابله‌های بیرون از بیمارستان بود. او کتابی نوشت و نتایج کارش را در آن منتشر کرد.
علی‌رغم آشکار بودن کاهش مرگ‌ومیر به زیر ۱٪ با روش زملوایس، جامعهٔ پزشکی آن زمان تحقیقات و نتایج کارهای او را نپذیرفتند. برخی پزشکان از اینکه زملوایس به آن‌ها پیشنهاد شستن دستانشان را پیش از زایمان می‌داد ناراحت می‌شدند و زملوایس نمی‌توانست با آموخته‌های علمی پزشکی آن زمان پاسخی علمی به آن‌ها بدهد.
کسی نه تنها روش زملوایس را پی نگرفت بلکه او را در سال ۱۸۶۵ به تیمارستان فرستادند. ۱۴ روز بعد، در آنجا بدست نگهبانان مورد ضرب و شتم قرار گرفت و در سن ۴۷ سالگی درگذشت. روش زملوایس سال‌ها پس از مرگش گسترش یافت، زمانی‌که لویی پاستور توانست نظریه میکروبی بیماری‌ها را ارائه دهد و جوزف لیستر کار بر روی میکروب‌شناسی را آغاز کرد.
امروزه از عبارت واکنش زملوایس برای یاد کردن واکنش‌ها در برابر شواهد یا دانش جدیدی استفاده می‌شود که با قواعد شناخته‌شده و عقاید روزگار مطابقت ندارد.
مرگ
در سال ۱۸۶۱ پس از عدم قبولی نظریه‌اش دچار افسردگی شد. نقاشی‌هایی که از او بین سال‌های ۱۸۵۷ تا ۱۸۶۴ کشیده شده نشان‌دهندهٔ پیر شدن سریع او است. مقاله‌هایی در رد نظریه‌اش منتشر شد و او نامه‌هایی آتشین در پاسخ آن‌ها نوشت و به پزشکان متخصص زایمان در سراسر اروپا فرستاد. زملوایس که برای زندگی مادران ناراحت بود در نامه‌های تندش، منتقدانش را «قاتلان مسئولیت ناپذیر» یا «نادان» خطاب می‌کرد و خواستار جلسات رو در رو برای اثبات نظریه‌اش بود.
در ۱۸۶۵، یانوش بالاشا، پزشک جراح و از شخصیت‌های برجسته جامعه پزشکی آن زمان درخواست انتقال زملوایس به بیمارستانی روانی را داد. در ۳۰ ژوئیه همان سال شخصی او را با پیشنهاد رفتن به یکی از کلینیک‌های زایمان وین فریب داد و به بیمارستان روانی منتقل کرد. هنگامی که خواست آنجا را ترک کند به شدت به‌دست نگهبانان مورد ضرب و شتم قرار گرفت و به او تنگ‌پوش پوشانیدند و در سلولی تاریک زندانی کردند. او دو هفته بعد، در ۱۳ اوت ۱۸۶۵ در سن ۴۷ سالگی بر اثر زخم قانقاریا که احتمالاً پس از ضرب و شتم نگهبانان به وجود آمده بود در تیمارستان درگذشت. کالبدشکافی او، جراحت‌های داخلی گسترده و عفونت خون را علت مرگ دانست.
زملوایس در ۱۵ اوت ۱۸۶۵ در وین به خاک سپرده شد و افراد کمی در تشییع جنازه او شرکت داشتند. قوانین جامعه پزشکی آن زمان وین چنین بود که اگر پزشکی درمی‌گذشت جامعه پزشکی برای او مجلس یادبود می‌گرفت اما این کار صورت نگرفت و از مرگ او نامی نیز برده نشد.
پس از مرگ او یانوش دیشِر را جانشین او در کلینیک زایمان دانشگاه بوداپست کردند و بلافاصله نرخ مرگ‌ومیر مادران در آن کلینیک از ۱٪ به ۶٪ افزایش یافت اما هیچ بحثی در این‌باره صورت نگرفت.
یادبودها
قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین دانشگاه علوم پزشکی در مجارستان، بوداپست به یاد وی دانشگاه سملویس نامگذاری شده‌است.
در سال ۱۸۹۱، باقی‌ماندهٔ جسدش را به بوداپست منتقل کردند. در ۱۱ اکتبر ۱۹۶۴ بار دیگر باقی‌ماندهٔ جسدش را به خانه‌ای که در آن زاده شده بود به بوداپست منتقل کردند که امروز، موزه و کتابخانه است.
موزهٔ زملوایس در بوداپست
آرامگاه زملوایس در باغ موزه
تندیس زملوایس در دانشگاه تهران
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Ignaz Semmelweis». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۳.
پیوند به بیرون
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ایگناتس زملوایس موجود است. |
 |
ویکی‌نبشته حاوی متنی از ویرایش یازدهم دانشنامه بریتانیکا «Semmelweis, Ignatz Philipp» است. |