نیدل‌استیک

نیدل‌استیک (به انگلیسی: Needlestick)که در گفتار پزشکی نیدل‌استیک شدن نامیده می‌شود یا زخم سر سوزن، در بین کارکنان جامعه پزشکی و سلامت و نیز سازمان‌های بیمه‌گر، به هرنوع سوراخ شدن پوست توسط سوزن یا شئ نوک تیز به صورت تصادفی و در هنگام مداخلات پزشکی یا پرستاری گفته می‌شود. زخم سر سوزن توسط یک سرنگ نو و استریل به‌خودی خود هیچ خطری را بدنبال ندارد. بزرگترین نگرانی زمانی بروز می‌کند که سوراخ شدن پوست توسط یک سرنگ استفاده‌شده و آلوده به خون بیمار باشد که در این میان بیشترین خطر برای ابتلا به ویروس هپاتیت بی(HBV)، هپاتیت سی(HCV) و اچ‌آی‌وی(HIV یاایدز) منجر به نگرانی خواهد شد.

ازاین بین میزان آلودگی با ویروس هپاتیت بی با بیشترین احتمال (حدود ۳۰ درصد) و ویروس ایدز با کمترین احتمال (حدود ۰/۸ درصد) قرار دارد و ویروس هپاتیت سی بااحتمال متوسط آلودگی (بین ۳ تا ۵ درصد) مابین این دو قرار می‌گیرد.

کنترل

درصورت بروز زخم سوزن‌زدگی هنگام درمان بیمار سروپوزیتیو و با توجه به واکسیناسیون پرسنل پزشکی-بهداشتی علیه هپاتیت بی بیشترین تمرکز بر هپاتیت سی (با توجه به احتمال پایین ابتلا به ایدز) قرار می‌گیرد. در مرحلهٔ ابتدایی حادثه آزمایش کلی ابتلا به هپاتیت انجام می‌گیرد و درصورتی‌که سالم باشد پس از شش هفته(۴۰ روز) و در دومین مرحله آزمایش ویروس هپاتیت سی (HCV RNA) انجام می‌گیرد و در سومین مرحله پس از سه ماه(۹۰ روز) آزمایش همزمان ار. ان. ای ویروس (HCV RNA) و پادتن آن (HCV Antibody) انجام شده و در مرحله چهارم یا پایانی و پس از شش ماه تنها آزمایش پادتن (HCV Antibody) انجام می‌پذیرد تا شخص اطمینان یابد که آلوده نشده‌است.

پیش‌گیری

جعبه جمع‌آوری وسایل تیز و برنده نصب‌شده در بیمارستان

گام‌های پیشگیرانه در سطح‌های مختلف شامل کاهش یا حذف استفاده از وسایل نوک تیز و برنده تا آنجا که ممکن است، مهندسی کنترل، کنترل‌های اداری از جمله آموزش و ارائه منبع کافی، استفاده از ابزار (بجای انگشتان دست) و دوری‌جستن از دست به دست کردن ابزار نوک تیز و برنده و احتیاط به‌ویژه برداشتن و گذاشتن درپوش سوزن در سرنگ که یکی از مهم‌ترین دلیل‌های زخم سر سوزن است. خط مشی‌های بهداشتی و استاندارد عملکرد در مورد برداشتن و گذاشتن درپوش سرنگ‌ها همواره بهترین و ایمن‌ترین روش را پیش روی پرسنل قرار می‌دهد. در تمام بخش‌های بیمارستانی و سلامت و بهداشت سیفتی باکس و ظروف جمع‌آوری پسماندهای تیز و برنده مانند سوزن و … باید قرار داده شده و پرسنل موظف به قرار دادن همه ابزار تیز و برنده دورانداختنی در این جعبه‌ها شده‌اند. جعبه‌ها بنا به منبع‌های مالی مرکز درمانی یا از جنس پلاستیک درجه یک یا فلزی و با محل ویژه جهت قلاب کردن سوزن از سرنگ جهت جدانمودن آن هستند.

در بیشتر کشورهای پیشرفته جابجایی و حرکت پرسنل پزشکی-بهداشتی با سرنگ بدون درپوش جرم محسوب شده و مستوجب جزاهای سنگین اداری می‌باشد.

جستارهای وابسته

مایکل وایس

پیوند به بیرون

• دانشگاه ویرجینیا: پیشگیری برای کارکنان حوزه بهداشت و سلامت (زبان انگلیسی)
• مرکز پیشگیری و درمان آمریکا: پیشگیری از زخم سر سوزن (زبان انگلیسی)