مهوه

مَهوو -مهویه - مَهوه ـ مهیاوه

گونه	سس
خاستگاه	ایران (جنوب)
منطقه	ایران، کویت، بحرین، امارات متحده عربی
سازنده	عبدالله مدنی
دمای سرو	سرد
مواد اصلی	ماهی ساردین (هَشینه)، دانه جو، خردل (خندل)، نمک و آب
اطلاعات دیگر	فسفر، کلسیم، پروتئین

مَهوه، مهویه، مَهوو یا مهیاوه، که به عربی مِشاوَة گفته می‌شود، از خوردنی‌های جنوب ایران به‌ویژه در شهرستان‌های لامرد مُهر گراش، خنج زرین دشت، جهرم، لارستان، بستک بیغرد، فیشور و استان هرمزگان است.

«مهوه» بر وزن «قهوه» که «مهیاوه» یا «مَویُه Muwyoh» هم گفته می‌شود به گویش محلی، در تمام منطقه هرمزگان و به ویژه جنوب فارس دیده می‌شود و بسیار رایج است. مهیاوه مایعی است به رنگ تیره مایل به خاکستری و بوی تندی دارد.

طرز تهیه مهوه

ابتدا ماهی ساردین ریز به‌طول پنج تا ده سانتیمتر که بنام «حَشینه» معروف است که به لهجه محلی «مُوتُو» می‌نامند، پس از خشک کردن کوبیده و با جو برشته و خردل (در گویش محلی: خندل) برشته شده و کوبیده شده مخلوط نموده و مقداری نمک و آب به اندازه معینی به آن اضافه نموده که مایع نسبتاً روانی بدست می‌آید که همان «مهوه» یا « مهیاوه » است.

در بعضی جاها آن را جلوی آفتاب می‌گذارند تا خمیر شود که بوی زننده‌ای نیز پیدا می‌کند.

طرز مصرف مهیاوه

مهوه را داخل پیاله‌ای در سفره می‌گذارند و در خوردن آن فقط قسمتی از نان را با آن خیس می‌کنند، طعم آن تند است و نمی‌توان زیاد خورد. به‌ویژه صبح‌ها به جای پنیر از آن استفاده می‌شود. در بعضی اوقات در موقع پختن نان «مهوه» و روغن روی آن می‌مالند و به آن «نان مهوه‌ای» می‌گویند. نان مهوه و روغنی که در این نواحی درست می‌کنند مشهور است.

فواید غذایی مهوه

مهوه دارای فسفر و کلسیم و چربی زیادی است که همگی از ماهی بدست آمده‌است. مردم منطقه جنوب می‌گویند که فرمول مهوه یا (مهیاوه) را عبدالله مدنی طبیب و دانشمند ایرانی یا به‌قول بعضی‌ها بزرگمهر وزیر انوشیروان تهیه نموده‌است و معتقدند خوردن مهوه که دارای خردل هم هست از ابتلا به بیماری پوستی (پیس) جلوگیری می‌کند.

کلمه مهوه

ماهی متوت «هَشینه»

گویا کلمه «مهوه» یا «مهیاوه» در اصل از دو کلمه ماهی و آب مرکب بوده که (آوه) یا (أو) به گویش محلی بمعنای آب می‌باشد، یعنی آب و ماهی.

جستارهای وابسته

• موریه
• نان فلزی
• نان رقاق

پانویس

• محمدیان، کوخردی، محمد، “ «به یاد کوخرد» “، ج۲. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۳ میلادی.
• محمد، صدیق «تارخ فارس» صفحه‌های (۵۰ ـ ۵۱ ـ ۵۲ ـ ۵۳)، چاپ سال ۱۹۹۳ میلادی.
• الکوخردی، محمد، بن یوسف، (کُوخِرد حَاضِرَة اِسلامِیةَ عَلی ضِفافِ نَهر مِهران Kookherd, an Islamic District on the bank of Mehran River) الطبعة الثالثة، دبی: سنة ۱۹۹۷ للمیلاد.
• محمدیان، کوخردی، محمد، (شهرستان بستک و بخش کوخرد) ، ج۱. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۵ میلادی

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مهوه موجود است.