مِسواک یا برُس دندان یا فِرچهٔ دندان یا دَندان‌شوی یک نوع فرچه است که برای پاکیزگی دندان و لثه و زبان استفاده می‌شود.
واژه‌شناسی
واژه مسواک عربی شده واژه «سِواک» در پارسی میانه است. واژه سواک به معنی مالیدن بر دندان است.
برابر آن در فارسی «دندان‌سای» و به شیوه گرته‌برداری «برس دندان» (به انگلیسی: toothbrush) که مفهوم برس (فرچه) بودن آن را می‌رساند.
ویژگی‌های مسواک مناسب
- دسته مسواک باید به راحتی در دست جای گرفته و مواد تشکیل دهنده آن بی‌ضرر باشد.
- طول برس آن در حدود ۳ سانتیمتر و عرض آن یک سانتیمتر باشد.
- نوک موهای مسواک بایستی نرم باشد (نباید نوک تیز و سفت باشد).
- تعداد کلاف‌های موئی یا نایلونی آن در حدود ۲۰ تا ۴۰ کلاف برحسب کوچکی یا بزرگی مسواک باشد.
- تعداد رشته‌های نایلونی یا موئی در هر کلاف در حدود ۲۰ تا ۴۰ رشته برحسب نرمی و زبری موهای مسواک می‌باشد که این تعداد رشته‌ها در مسواک‌های نرم بیشتر از مسواک‌های زبر است.
مسواک زدن
هدف اصلی مسواک زدن، پاک کردن کلیه مواد غذائی همراه با مواد رسوبی مختلف و جرم‌گیری دندان و میکروارگانیسم‌هائی است که به‌طور طبیعی بر روی کلیه سطوح دندان جایگزین شده‌اند. طرح‌های مختلفی از مسواک وجود دارد. هرکدام از این طرح‌ها ممکن است برای افراد خاصی بهتر باشد. نکته مهم آن است که این طرح‌ها فقط در مسواک زدن کمک می‌کنند و نمی‌توانند جایگزین دقت شما در مسواک زدن با روش صحیح شوند.
آیا مسواک به تنهایی برای حفظ بهداشت دهان کافی است؟
مسواک تنها یک قسمت از رعایت بهداشت دهان است و توانایی رسیدن به سطوح بین دندانی یا آزادسازی فلوراید را ندارد. به این منظور باید همراه با مسواک از نخ دندان و محصولات دارای فلوراید مثل دهانشویه‌ها و خمیر دندان‌ها نیز استفاده کرد. نخ دندان را می‌توان پیش یا پس از مسواک به کار برد، ولی باید دهانشویه را در پایان کار مصرف نمود. رعایت بهداشت دهان شب پس از شام و قبل از خواب بسیار حیاتی است.
انواع مسواک
مسواک الکتریکی
مسواک الکتریکی با استفاده از موتوری که در داخل آن‌ها تعبیه شده نوسانات و چرخش‌هایی را روی مسواک ایجاد می‌کند.
بیشتر تحقیقات نشان می‌دهد که عملکرد و کارایی این مسواک‌ها برابر با نوع دستی آن‌ها می‌باشد. نوع الکتریکی این مسواک‌ها راحت‌تر هستند و با سنسورهای مدیریت زمان و فشار می‌توانند رویه درست پاک‌کنندگی را در پیش بگیرند. این مسواک‌ها همچنین بسیار گران‌تر از مسواک‌های معمولی نیز هستند.
مسواک‌های الکتریکی می‌توانند بر طبق سرعت حرکت و قدرت استاندارد به دو دسته sonic و ultrasonic طبقه‌بندی شوند.
اگر حرکت مسواک‌ها به اندازه کافی برای کاهش نویز قابل شنوایی (۲۰ هرتز تا ۲۰۰۰۰ هرتز) سریع باشد می‌تواند در دسته sonicها طبقه‌بندی شود.
هر مسواک الکتریکی دیگری با حرکتی سریع تر از این حد را در دستهٔ ultrasonic طبقه‌بندی می‌کنند. برخی از مسواک‌های ultrasonic هر دو حرکت sonic و ultrasonic را دارند.
مسواک سنتی
بیشترین سفارشات در باره‌ٔ پاکیزگی دهان و دندان و مسواک زدن در دین اسلام از سوی پیامبر داده شده است. پاکیزگی دهان، تقویت نور چشم، تحکیم بن دندان ها، دفع بلغم، افزایش حافظه و زیاد شدن اشتها از جمله فواید مسواک زدن شمرده شده است.