| لنفوم | |
|---|---|
| تخصص |
خون‌شناسی، سرطان‌شناسی 
|
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | C81-C96 |
| آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام | ۲۰۲٫۸ |
| آی‌سی‌دی-اُ: | ۹۵۹۰–۹۹۹۹ |
| سمپ | D008223 |
لنفوم (به انگلیسی: Lymphoma) گروهی از تومورهای یاخته‌های خونی است که از لنفوسیت‌ها به وجود می‌آید. گاهی واژهٔ لنفوم تنها به تومورهای سرطانی اشاره دارد و به همهٔ تومورها اطلاق نمی‌شود. نشانگان این بیماری شامل این موارد هستند: بزرگ شدن غدد لنفاوی که معمولاً بدون درد هستند، تب، تعرق، خارش، کاهش وزن، احساس خستگی و دیگر علائم. تعرق معمولاً در شب صورت می‌گیرد.
دو گونهٔ عمدهٔ لنفوم لنفوم هوچکین (HL) و لنفوم غیر هوچکینی (NHL), می‌باشند. این بیماری شامل دو نوع دیگر نیز می‌باشد. مولتیپل میلوما و بیماری‌های پرولیفراتیو دستگاه ایمنی نیز از سوی سازمان بهداشت جهانی (WHO) جزء این دسته شناخته شده‌اند. حدود ۹۰٪ بیماران دچار لنفوم غیر هوچکینی هستند که زیر مجموعه‌های بسیاری را در بر می‌گیرد مثل لنفوم جلدی سلول تی. لنفوم زیر مجموعهٔ نئوپلاسم‌ها است، که به آن‌ها تومور بافت‌های خون ساز و لنفاوی می‌گویند.
عوامل خطرساز لنفوم هوچکینی شامل این موارد هستند: عفونت‌های ناشی از اپشتین بار ویروس و وجود افرادی در خانواده که به این بیماری دچار بوده‌اند. عوامل خطرساز لنفوم غیر هوچکینی شامل این موارد هستند: بیماری‌های خود ایمنی، ایدز آلودگی به ویروس تی-لنفوتروپیک انسانی، خوردن مقادیر زیاد گوشت و چربی، داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی و برخی آفت‌کش‌ها. تشخیص این بیماری معمولاً از طریق خون، ادرار، یا تست مغز استخوان صورت می‌گیرد. A بافت برداری از یک گره لنفاوی نیز می‌تواند مفید باشد.تصویر برداری پزشکی در مرحلهٔ بعد می‌تواند به کار گرفته شود تا تعیین کند که آیا سرطان گسترش پیدا کرده و در صورت گسترش در چه نواحی گسترش یافته‌است. سرطان می‌تواند در بسیاری از اعضاء گسترش پیدا کند: شش‌ها، کبد، و مغز.
درمان بیماری می‌تواند ترکیبی از شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، نوردرمانی،درمان هدفمند و جراحی باشد. در لنفوم‌های غیر هوچکینی، ممکن است غلظت پروتئین در خون به حدی افزایش یابد که انجام فرآیندی به نام پلاسمافرزیس ضروری گردد.صبر آگاهانه می‌تواند برای انواع خاصی از این بیماری مفید باشد. شماری از گونه‌ها قابل درمان هستند. به‌طور کلی، میزان بقای پنج سالهٔ بیماری در ایالات متحده برای لنفوم هوچکینی ۸۵٪ است. اما این میزان برای لنفوم غیر هوچکینی ۶۹٪ است. در سطح جهان در سال ۲۰۱۲، شمار ۵۶۶۰۰۰ نفر به این بیماری مبتلا شدند و ۳۰۵۰۰۰ نفر از مبتلایان جان باختند. این دسته از سرطان ۳–۴٪ همهٔ سرطان‌ها را در بر می‌گیرد. از این رو، این دسته، هفتمین گروه رایج سرطان است. در میان کودکان، این گروه سومین نوع رایج سرطان است. شیوع بیماری در کشورهای توسعه یافته بیشتر از کشورهای در حال توسعه است.
شیوع
در ایالات متحده لنفوم ششمین سرطان شایع در بین بالغین و سومین سرطان سرطان شایع در کودکان می‌باشد. لنفومها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: لنفوم هوچکین (Hodgkin's Lymphoma) و لنفوم غیرهوچکین(Non-Hodgkin's Lymphoma). تفاوت این دو بیماری در نوع و سرمنشأ سلول بدخیم است. علاوه براین، سیر این دو بیماری و پاسخ آن‌ها به درمان نیز تفاوت قابل توجهی نشان می‌دهد.
تشخیص
تشخیص لنفوم بدخیم یکی از کارهای بسیار چالش‌برانگیز در هیستوپاتولوژی می‌باشد. در حال که بسیاری از موارد را می‌توان از داده‌های هیستوموروفولوژی و ایمونوهیستوشیمی تشخیص داد. اما درمواردی تمایز بین یک فرایند واکنشی (rearrangement) و لنفوم بدخیم بسیار مشکل می‌باشد. در این شرایط می‌توان از روش جدید تشخیص کلونالیته با استفاده از تجزیه و تحلیل مولکولی با روش PCR استفاده کرد.
این کیت براساس پروتکل استاندارد جهانی EuroClonality/BIOMED-2 طراحی شده‌است که با استفاده از بازآرایی ایمونوگلوبولین (IG) و ژن TCR برای تشخیص لنفوسیت‌های B و T تشخیص را بسیار ساده‌تر و دقیق تر می‌کند و همچنان می‌توان با اطمینان به منشأ سرطان که از کدام نوع سلول‌های B یا T است پی برد و جا به جایی کروموزومی و کلونالیتی این سلولها را بررسی کرد.
این آزمایش را می‌توان با نمونه‌های بافت (FFPF)، یخ زده (Frozen)، خون کامل و مایع مغز استخوان انجام داد. برای هر نمونه هر سه بخش FR3-JH , FR1-JH ,FR2-JH مورد بررسی قرار می‌گیرد و به ازای هر نمونه کنترل‌های مثبت برای مونوکلونال و پلی کلونال در کیت قرار دارد.
طبقه‌بندی
سازمان جهانی بهداشت لنفومها را به ۶ گروه اصلی طبقه‌بندی کرده‌است که هر کدام از آن‌ها نیز دارای زیر گروه‌هایی می‌باشند:
- نئوپلاسم‌های لنفوییدی پیش ساز (Precursor Lymphoid Neoplasms)
- لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی طبقه‌بندی نشده (B lymphoblastic leukemia / lymphoma NOS)
- لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی با اختلالات ژنتیکی متعدد (B lymphoblastic leukemia / lymphoma with recurrent genetic abnormalities)
- لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی با جابجایی t(۹;۲۲); bcr-abl۱
- لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی با جابجایی t(v;11q23); MLL rearranged
- لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی با جابجایی t(12:21); TEL-AML۱ & ETV6-RUNX۱
- لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی همراه با هیپرپلوییدی (hyperploidy)
- لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی همراه با هیپوپلوییدی (hypodiploidy)
- لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی با جابجایی t(۵;۱۴); IL3-IGH
- لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول بی با جابجایی t(۱;۱۹); E2A-PBX۱ & TCF3-PBX۱
- لوسمی/لنفوم لنفوبلاستیک سلول تی (T lymphoblastic leukemia / lymphoma)
- نئوپلاسم‌های سلول بی بالغ (Mature B-Cell Neoplasms)
- نئوپلاسم‌های سلول تی و سلول ان-ک بالغ (Mature T-Cell & NK-Cell Neoplasms)
- لنفوم هوجکین (Hodgkin lymphoma)
- اختلالات لنفوپرولیفراتیو بعد از پیوند (Post-Transplant Lymphoproliferative Disorders)
- نئوپلاسم‌های هیستیوسیتیک و سلول دندریتیک (Histiocytic and Dendritic Cell Neoplasms)