| سرطان لوزالمعده | |
|---|---|
| تخصص |
سرطان‌شناسی، پزشکی گوارش 
|
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | C۲۵ |
| آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام | 157.9 |
| اُمیم | ۲۶۰۳۵۰ |
| دادگان بیماری‌ها | 9510 |
| مدلاین پلاس | 000236 |
| ئی‌مدیسین | med/۱۷۱۲ |
| سمپ | D010190 |
سرطان لوزالمعده یا سرطان پانکراس (به انگلیسی: Pancreatic cancer) زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های درون غدهٔ لوزالمعده که پشت معده قرار دارد، به صورت خارج از کنترلی شروع به تکثیر می‌کنند و یک توده تشکیل می‌دهند. این سلول‌های سرطانی توانایی حمله به دیگر بخش‌های بدن را دارند. چند نوع سرطان پانکراس وجود دارد. رایج‌ترین نوع که آدنوکارسینوم پانکراس نام دارد، %۸۵ موارد را شامل می‌شود. این آدنوکارسینوم از بخشی از پانکراس شروع می‌کنند که مسئول ساخت آنزیم‌های گوارشی است. یک تا دو مورد از میان صد مورد سرطان پانکراس تومورهای اعصاب و غدد هستند که از سلول‌های تولیدکنندهٔ هورمون پانکراس به وجود می‌آیند. در کل، میزان تهاجمی بودن این تومورها کمتر است. علائم و نشانگان رایج‌ترین نوع سرطان پانکراس شامل این موارد است: زردی پوست، درد شکم یا درد کمر، کاهش وزن بدون دلیل، کم رنگی مدفوع، ادرار تیره و بی اشتهایی. معمولاً در مراحل اولیهٔ بیمارِی، نشانگانی وجود ندارد و نشانگانی که شاخص بیماری هستند و به اندازه‌ای خاص هستند که بتوانند ما را به سرطان پانکراس مشکوک کنند، معمولاً زمانی بروز پیدا می‌کنند که بیماری به مرحلهٔ پیشرفتهٔ خود رسیده‌است. تا زمانی که سرطان پانکراس تشخیص داده شود، معمولاً بیماری به نقاط دیگر بدن نیز گسترش یافته‌است.
سرطان پانکراس به ندرت در سنین پایین‌تر از ۴۰ سالگی رخ می‌دهد و بیش از نیمی از موارد آدنوکارسینوم پانکراس افراد بالای ۷۰ سال هستند. عوامل خطر سرطان پانکراس شامل این موارد می‌شوند: استعمال دخانیات، مرض چاقی، دیابت و شرایط ژنتیکی خاص و نادر. حدود %۲۵ درصد موارد این بیماری به خاطر سیگار کشیدن است و ۵–۱۰٪ ناشی از ژن‌های به ارث رسیده هستند. سرطان پانکراس معمولاً به کمک ترکیبی از این روش‌ها تشخیص داده می‌شود: تصویربرداری پزشکی مانند فراصوت یا توموگرافی کامپیوتری، آزمایش خون، و آزمایش نمونه‌های بافت. این بیماری به چند مرحله تقسیم می‌شود، از مرحلهٔ اولیه (مرحلهٔ تا مرحلهٔ آخر (مرحلهٔ ۵).غربالگری جمعیت عمومی مؤثر تشخیص داده نشده‌است.
برای پیشگیری از سرطان پانکراس، حفظ وزنی سالم و محدود کردن مصرف گوشت قرمز یا گوشت فرآوری شده پیشنهاد می‌شود. احتمال ابتلای افراد سیگاری، در صورت ترک کاهش می‌یابد و پس از ۲۰ سال احتمال ابتلای آن‌ها با بقیهٔ افراد برابر می‌شود. روش‌های درمانی سرطان پانکراس شامل این موارد هستند: پرتو درمانی، شیمی درمانی، مراقبت تسکینی، یا ترکیبی از این موارد. گزینه‌های درمانی تا حدودی به مرحله ی سرطانبستگی دارد. جراحی تنها راه درمانی است که می‌تواند بیماری را معالجه کند؛ اما ممکن است برای بهبود کیفیت زندگی نیز به کار رود، بدون این که احتمال درمان وجود داشته باشد.مدیریت درد و داروهای بهبود گوارش نیز بعضاً لازم هستند. همچنین، مراقبت تسکینی برای همهٔ موارد مبتلا به این بیماری توصیه می‌شود، حتی برای کسانی که تحت مراقبت با هدف درمان هستند.
در سال ۲۰۱۲، انواع سرطان پانکراس هفتمین عامل مرگ ناشی از سرطان بودند که در سطح جهان به مرگ ۳۳۰،۰۰۰ نفر در آن سال منجر شدند. در ایالات متحده، سرطان پانکراس چهارمین عامل مرگ ناشی از سرطان است. این بیماری بیشتر در کشورهای توسعه‌یافته رخ می‌دهد و این کشورها در سال ۲۰۱۲ شاهد ۷۰ درصد از موارد جدید این بیماری بوده‌اند. آدنوکارسینوم پانکراس نوعاً پیش‌آگهی بسیار ضعیفی دارد. در واقع پس از تشخیص، ۲۵٪ افراد یک سال زنده می‌مانند و ۵٪ نیز به مدت ۵ سال. اگر سرطان زود تشخیص داده شود، میزان بقای پنج ساله تا حدود ۲۰٪ افزایش می‌یابد. سرطان‌های اعصاب و غدد نتیجهٔ بهتری دارند و پس از دوره‌های پنج ساله حدود ۶۵٪ افراد زنده می‌مانند.
پیشگیری
مطالعات محققان نشان می‌دهد که مواد غذایی حاوی مقادیر بالای منیزیم، سپر مناسبی برای پانکراس در مقابل سرطان است. در صدر این مواد غذایی شکلات تیره قرار دارد. اسفناج، کلم پخته، برنج قهوه‌ای، موز، آووکادو، هندوانه، آجیل، تخم کدو، کنجد، تخم آفتابگردان، بادام، حبوبات و ماهی نیز حاوی مقادیر بالای منیزیم هستند.
درمان
همان‌طور که گفته شد لوزالمعده پشت معده قرار دارد و توسط اندام‌های دیگر همچون کبد و کیسه صفرا احاطه شده‌است و این اندام‌ها مانع دسترسی پزشک به توده سرطانی و خارج کردن آن می‌شوند. از سوی دیگر تومورهای سرطان لوزالمعده عروق خونی خیلی کمی دارند بنابراین شیمی درمانی که تنها گزینه باقی‌مانده برای بیمار مبتلا به سرطان لوزالمعده است نیز تأثیری محدود خواهد داشت. اخیراً دستگاهی برای تحویل موضعی دارو طراحی شده‌است که تحولی عظیم در درمان سرطان کشنده لوزالمعده به‌شمار می‌آید. این دستگاه را لورا ایندلفی (Laura Indolfi) که یک کارآفرین پزشکی است با همکاری دانشگاه MIT و بیمارستان عمومی ماساچوست (MGH) ساخته‌است.
مطالعه مشترک انجام شده توسط محققان دانشگاهی و صنعتی با کمک مالی تأمین شده از مؤسسه ملی سرطان، از سلول‌های سرطان پانکراس برای بررسی تأثیر گرما و انجماد روی مرگ سلول استفاده کرد. تحقیق توسط رابرت ون بسکرک و جان باوست، استادان علوم زیست‌شناسی و مدیران مؤسسه فناوری زیست پزشکی دانشگاه بینگهامتون، و کنث باومن، دانشجوی کارشناسی ارشد زیست‌شناسی انجام شد.
ون بسکرک گفت: وقتی می‌خواهیم از شر تومور خلاص شویم و شیمی درمانی و پرتو درمانی جواب نمی‌دهد، چگونه مسئله سرطان پانکراس را حل کنیم؟ کل ایده این است که آیا کسی می‌تواند شیوه متفاوت جراحی جدیدی که آسیب کمتری برساند و مؤثرتر باشد، ارائه دهد؟
برای فهمیدن این موضوع، شما می‌توانید به‌طور تجاری سلول‌های سرطان پانکراس را به دست آورید و بر روی وسایل پلاستیکی مخصوص آن‌ها را رشد دهید. سؤال اساسی این است که آیا گرما و انجماد به‌طور هم‌زمان مؤثرتر از استفاده جداگانه از هرکدام از آن‌هاست؟
اگر سلول‌های سرطان پانکراس را منجمد سازید، انگار که شما فرایند مانا را انجام داده‌اید، بسیاری از آن‌ها از بین می‌روند اما برخی از آن‌ها باقی می‌مانند و مجدداً رشد می‌کنند. اگر گرمشان کنید، آن‌ها از بین می‌روند اما برخی از آن‌ها مجدداً رشد می‌کند. اما با تخریب دوگانه، به دلایلی که هنوز نمی‌دانیم، بیشترشان از بین می‌روند و دیگر رشد نمی‌کنند. در واقع، با گذشت زمان، سلول‌هایی که از حمله اول زنده مانده‌اند، از بین می‌روند.
باومن گفت: آن چیزی که ما مشاهده کردیم این است که ما قادر به از بین بردن همه سلول‌ها با استفاده از ترکیب گرما و سپس سرما در دماهایی که به تنهایی نمی‌تواند برای سلول‌های سرطان پانکراس کشنده باشد، هستیم.
محققان سلول‌های سرطانی را ابتدا گرم و سپس منجمد ساختند و تأثیر آن را با استفاده از تکنولوژی‌های متفاوتی برای اندازه‌گیری سطح مرگ سلول‌ها، بررسی کردند.
باومن گفت: با استفاده از تست‌های مختلف، ما قادر به اندازه‌گیری سطح اولیه مرگ سلولی و همچنین اندازه‌گیری اینکه چه مقدار از آن سلول‌ها مجدداً قادر به رشدند، هستیم. ما همچنین می‌توانیم مسیرهای خاص مرگ سلولی را که در نتیجه اثرات دمایی دوگانه فعال شده‌اند، اندازه‌گیری کنیم.
ون بسکرک گفت: وقتی سلول‌ها مختل شدند- که به این معناست که یا منجمد شده‌اند یا گرما دیده‌اند- مسیرهای مختلف تنش‌های سلولی فعال‌شده‌اند. نکته جالب دربارهٔ سلول‌ها به خصوص سلول‌های سرطانی این است که آن‌ها مسیرهایی را برای محافظت از خودشان فعال می‌کنند. هدف این خط تحقیقی مبتنی بر مولکول، یافتن این است که کدام مسیرهای تنش‌زا در سلول‌های سرطان پانکراس فعال شده‌اند تا بتوانیم بهتر چرایی تأثیرگذاری تخریب دوگانه را درک کنیم.
باومن گفت: مطالعات جاری روی روشن کردن اینکه کدام مسیرهای تنش‌زا به‌طور خاص باعث می‌شود این سلول‌ها از بین بروند یا آن‌ها را زنده نگه‌دارند، تمرکز می‌کند. به این ترتیب، می‌توانیم این درمان را تا آنجایی که ممکن است در مقابل سرطان پانکراس بهینه‌سازی کنیم.
با توجه به گفته‌های ون بسکرک، مدولاسیون این مسیرهای تنش‌زا، کلید ایجاد تأثیرگذارتر فرایند تخریب دوگانه انجماد و گرماست. این موضوع می‌تواند به ایجاد روشی جدید برای حذف تومورهای سرطانی پانکراس منجر شود.
علاوه بر تحقیقات مولکولی سلولی، چندین نفر از تیم مطالعاتی روی ایجاد تکنولوژی‌های کاتتر جدیدی برای انتقال این درمان به بیماران، کار می‌کنند. اگر کاتتر بسیار باریکی بتواند تومور را مورد هدف قرار دهد، و اگر بتوانیم بفهمیم که سرطان پانکراس به تخریب در سطح مولکولی چگونه پاسخ خواهد داد، سپس ممکن است بتوانیم درمانی جدید برای رسیدن به چیزی که کاملاً غیرقابل دسترس بوده، کشتن هدفمند توموری که در جای دشواری قرار دارد (مثلاً پانکراس)، برسیم.