| خرزهره | |
|---|---|
| |
| گلهای خرزهره | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | گیاهان |
| دسته: | گیاهان گلدار |
| رده: | دولپه‌ای‌ها |
| راسته: | گل‌سپاسی‌سانان |
| تیره: | خرزهره‌ایان |
| سرده: | Nerium L. |
| گونه: | N. oleander |
| نام دوبخشی | |
|
Nerium oleander | |
خَرزَهره، جُور، کیش درختچه‌ای سمی و همیشه‌سبز از راسته گل‌سپاسی‌سانان (Gentianales)، تیرهٔ خرزهره‌ایان (Apocynaceae) است که به طور معمول در پارک‌ها برای اهداف زینتی کاشت میشود.
این گیاه را در فارسی گیش، شبرنگ، جار، پهی و پی‌خوره نیز می‌نامند.
برگ خرزهره به برگ بید شبیه است، ولی از برگ بید ستبرتر و بزرگ‌تر است. پنج گلبرگی است و در برگهای آنها روزنه هایی وجود دارد که مانع تبخیر بیش از حد آب از آنها میشود. گلهای سرخ و سفید دارد و حیوانات اگر برگ آنرا بخورند می‌میرند.
خرزهره دارای ساقه بسیار و برگهای سه تائی و گلهای رنگین که در نقاط گرم و خشک می‌روید و همه آن بواسطه «گلیکوزوئیدهای قلبی» موجود در آن به ویژه اولئاندرین سمی است. گونه خودروی این درختچه در جنوب غرب ایران در شهرهای بهبهان و کهگلویه و همچنین جنوب ایران از جمله در حوالی جیرفت، جهرم، لار، گراش ، داراب و جزایر خلیج فارس و بندرعباس و سیرجان شهربابک دیده شده‌است. برخلاف بیشتر گیاهان خطرناک که فقط قسمت خاصی از آنها سمی است، تمام بخش‌های درختچهٔ خرزهره می‌تواند موجب مسمومیت شود و حتی تنفس دود شاخهٔ در حال سوختن آن نیز مشکلاتی در پی دارد. استفاده از شاخه‌های این گیاه برای مصارف مختلف و نوشیدن آبی که در مجاورت گلهای خوشه‌ای قرمز، صورتی و سفید آن قرار داشته، به مسمومیت‌های شدیدی منجر میشود. دوستداران باغبانی در مناطق مختلف دنیا با آب و هوای مدیترانه‌ای، بدون توجه به خطرات این گیاه سمی همیشه‌سبز به پرورش آن علاقهٔ زیادی نشان می‌دهند.
هشدار
معمولاً عوارض مسمومیت با گیاه خرزهره به شکل تغییرات ناگهانی ضربان قلب مثل کند شدن یا تپش و افزایش سطح پتاسیم خون بروز می‌کند و درمان متداول آن تجویز داروهای کنترل ضربان قلب و ضد تهوع، شستشوی معده یا خوراندن زغال برای جذب سموم است.این گیاه در مناطق لرستان و ایلام و کرمانشاه هم دیده می شود و به زبان لری ژله گفته می شود. معمولا در کف رودخانه رشد دارد. مامن مناسبی برای حیات وحش است. در این منطقه از چوب و گل و میوه آن هیچ گونه استفاده ای نمی شود. نام لری این گیاه ژله می باشد
