کیبوتص

کیبوتص (عبری: קִבּוּץ / קיבוץ / קיבוצים) (به معنای تعاون) (kibbutz)نوعی «دهکده اشتراکی» است که ریشه در صهیونیسم و سوسیالیسم دارد. هم‌اکنون در اسرائیل در حدود ۲۵۰ کیبوتص و بیش از ۴۵۰ موشاو وجود دارد.

در کیبوتص، هر کسی به اندازه توان خود کار می‌کند و به اندازه نیازش از درآمد عمومی استفاده می‌کند. همه چیز کیبوتص، مال همه اهالی آن جامعه است و در عین حال، مال هیچ‌یک از آنان نیست.

در کیبوتص «مالکیت خصوصی» وجود ندارد و مالکیت تنها «اشتراکی» است.

تاریخچه

در سال‌های بعد از انقلاب ۱۹۰۵ روسیه، هزاران نفر از یهودیان روسیه که از آزار و اذیت مردم و دولت روسیه تزاری جانشان به لبشان رسیده بود به قیومیت بریتانیا بر فلسطین مهاجرت کردند و با تأسیس مزارع اشتراکی یهودیان، یک نظم اجتماعی منحصر به فرد را بنا کردند.

بدین نحو یهودیان قانون مشهور کارل مارکس را که «هرکس به اندازهٔ توانش کار می‌کند و به اندازهٔ نیازش برمی‌دارد» در اسرائیل عملی کردند.

اولین کیبوتص‌ها در اسرائیل برای اولین بار در ۳۸ سال پیش از تأسیس رسمی دولت اسرائیل یعنی در سال ۱۹۱۰ میلادی و در کنار دریاچه طبریه آغاز شد.

شرکت در کیبوتص‌ها داوطلبانه است. کیبوتص‌ها مسئولیت تمام امور زندگی و تأمین نیازهای کلیه اعضای خود را در تمام طول زندگی آنها به عهده دارند. در کیبوتص، همه چیز از زمین گرفته تا ابزار کار و مسکن، اشتراکی است.

برخی معتقد هستند که هدف اصلی بانیان کیبوتص‌ها در اسرائیل، تشکیل جامعه‌ای بوده که اصل برابری اجتماعی در آن حاکم باشد و پرورش و تربیت کودکان در آن، مسئولیتی باشد همگانی و بر دوش همه آحاد جامعه.

جلال آل‌احمد نویسنده مشهور ایرانی از علاقه‌مندان به ایده کیبوتص بود. وی مقالاتی را دربارهٔ «سوسیالیزم دهقانی اسرائیل» برای ایرانیان نوشت و همچنین در سفری به اسرائیل در سال ۱۳۴۱ با این پدیده از نزدیک آشنا شد.

نگارخانه

سراسرنمایی از یک کیبوتص در کشور اسرائیل.

پیوند به بیرون

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ کیبوتص موجود است.