پروتئین هومئوباکس نانوگ (انگلیسی: Homeobox protein NANOG) یک فاکتور رونویسی است که از طریق مهار فاکتورهای تعیین سرنوشت سلول، به سلول بنیادی جنینی کمک می‌کند تا توان سلولی خود را حفظ کنند. این پروتئین با بروز چند نوع سرطان در ارتباط است.
ریشه‌شناسی
نانوگ از واژه ایرلندی «Tír na nÓg» به معنای «سرزمین جوانان» یا «سرزمین جوانی» در اساطیر ایرلندی و اسطوره‌شناسی سلتی گرفته شده‌است.
ساختار
این پروتئین که در انسان توسط ژن «NANOG1» کُدگذاری می‌شود، دارای ۳۰۵ اسید آمینه و ۳ دومِـین کاربردی است. ژن «NANOG1» در انسان بر روی بازوی کوتاه کروموزوم ۱۲ واقع شده و آران‌ای پیام‌رسان آن ۹۱۵ جفت‌باز چارچوب خوانش باز (ORF) با ۴ اگزون و ۳ اینترون دارد. انتهای آمینی این پروتئین سرشار از سرین، ترئونین و پرولین است و انتهای کربوکسیل آن نیز به میزان فراوانی تریپتوفان دارد. پژوهشگران ثابت کرده‌اند که ژن «NANOG1» برای بازسازی و توان سلولی ضروری است و به میزان فراوانی در برخی سرطان‌ها بیان می‌شود. پروتئین نانوگ در آغاز گاسترولاسیون در بخش پشتی اپی‌بلاست بیان می‌شود.
اهمیت بالینی
پروتئین نانوگ به میزان زیادی در سلول‌های پایه‌ای سرطانی بیان شده و به نظر می‌رسد که توانایی ایجاد سرطان داشته باشند. هر چه میزان تولید این پروتئین در سلول‌های سرطانی بیشتر باشد، پیش‌آگهی بیماران مبتلا به سرطان بدتر است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که ژن NANOG p8 تأثیر مهمی در روند سرطان دارد و غیرفعال کردن آن، ممکن است میزان بدخیمی سرطان را کم کند. پژوهشگران در حال ارزیابی این ژن جهت استفاده به‌عنوان نشانگر زیستی در تشخیص یا تعیین پیش‌آگهی سرطان‌ها هستند.
اخیراً پژوهشگران دانشگاه ایالتی نیویورک در بافلو در ایالات متحده آمریکا نشان دادند که این پروتئین می‌تواند روند پیری را در ماهیچه‌های بدن معکوس کند. در واقع بیان ژن «NANOG1» در سلول بنیادی بزرگسالان، می‌توان توانایی تزاید و تمایز سلول‌ها را که در اثر پیری سلول از بین رفته، باز گرداند.
جستارهای وابسته
- افزاینده
- هیستون
- جعبه پریبنو
- پروموتر
- آران‌ای پلی‌مراز
- فاکتور رونویسی
- شبکه تنظیم‌کننده ژن
- بیوانفورماتیک
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Homeobox protein NANOG». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۱ نوامبر ۲۰۲۱.
برای مطالعهٔ بیشتر
- Cavaleri F, Schöler HR (May 2003). "Nanog: a new recruit to the embryonic stem cell orchestra". Cell. 113 (5): 551–2. doi:10.1016/S0092-8674(03)00394-5. PMID 12787492. S2CID 16254995.
- Constantinescu S (2004). "Stemness, fusion and renewal of hematopoietic and embryonic stem cells". Journal of Cellular and Molecular Medicine. 7 (2): 103–12. doi:10.1111/j.1582-4934.2003.tb00209.x. PMC 6740230. PMID 12927049.
- Pan G, Thomson JA (January 2007). "Nanog and transcriptional networks in embryonic stem cell pluripotency". Cell Research. 17 (1): 42–9. doi:10.1038/sj.cr.7310125. PMID 17211451.
- Mitsui K, Tokuzawa Y, Itoh H, Segawa K, Murakami M, Takahashi K, Maruyama M, Maeda M, Yamanaka S (May 2003). "The homeoprotein Nanog is required for maintenance of pluripotency in mouse epiblast and ES cells". Cell. 113 (5): 631–42. doi:10.1016/S0092-8674(03)00393-3. PMID 12787504. S2CID 18836242.
- Chambers I, Colby D, Robertson M, Nichols J, Lee S, Tweedie S, Smith A (May 2003). "Functional expression cloning of Nanog, a pluripotency sustaining factor in embryonic stem cells". Cell. 113 (5): 643–55. doi:10.1016/S0092-8674(03)00392-1. hdl:1842/843. PMID 12787505. S2CID 2236779.
- Clark AT, Rodriguez RT, Bodnar MS, Abeyta MJ, Cedars MI, Turek PJ, Firpo MT, Reijo Pera RA (2004). "Human STELLAR, NANOG, and GDF3 genes are expressed in pluripotent cells and map to chromosome 12p13, a hotspot for teratocarcinoma". Stem Cells. 22 (2): 169–79. doi:10.1634/stemcells.22-2-169. PMID 14990856. S2CID 38136098.
- Hart AH, Hartley L, Ibrahim M, Robb L (May 2004). "Identification, cloning and expression analysis of the pluripotency promoting Nanog genes in mouse and human". Developmental Dynamics. 230 (1): 187–98. doi:10.1002/dvdy.20034. PMID 15108323. S2CID 21502533.
- Booth HA, Holland PW (August 2004). "Eleven daughters of NANOG". Genomics. 84 (2): 229–38. doi:10.1016/j.ygeno.2004.02.014. PMID 15233988.
- Hatano SY, Tada M, Kimura H, Yamaguchi S, Kono T, Nakano T, Suemori H, Nakatsuji N, Tada T (January 2005). "Pluripotential competence of cells associated with Nanog activity". Mechanisms of Development. 122 (1): 67–79. doi:10.1016/j.mod.2004.08.008. hdl:2433/144766. PMID 15582778. S2CID 17490059.
- Deb-Rinker P, Ly D, Jezierski A, Sikorska M, Walker PR (February 2005). "Sequential DNA methylation of the Nanog and Oct-4 upstream regions in human NT2 cells during neuronal differentiation". The Journal of Biological Chemistry. 280 (8): 6257–60. doi:10.1074/jbc.C400479200. PMID 15615706.
- Zaehres H, Lensch MW, Daheron L, Stewart SA, Itskovitz-Eldor J, Daley GQ (March 2005). "High-efficiency RNA interference in human embryonic stem cells". Stem Cells. 23 (3): 299–305. doi:10.1634/stemcells.2004-0252. PMID 15749924. S2CID 1395518.
- Hoei-Hansen CE, Almstrup K, Nielsen JE, Brask Sonne S, Graem N, Skakkebaek NE, Leffers H, Rajpert-De Meyts E (July 2005). "Stem cell pluripotency factor NANOG is expressed in human fetal gonocytes, testicular carcinoma in situ and germ cell tumours". Histopathology. 47 (1): 48–56. doi:10.1111/j.1365-2559.2005.02182.x. PMID 15982323. S2CID 10164525.
- Hyslop L, Stojkovic M, Armstrong L, Walter T, Stojkovic P, Przyborski S, Herbert M, Murdoch A, Strachan T, Lako M (September 2005). "Downregulation of NANOG induces differentiation of human embryonic stem cells to extraembryonic lineages". Stem Cells. 23 (8): 1035–43. doi:10.1634/stemcells.2005-0080. PMID 15983365. S2CID 29881293.
- Oh JH, Do HJ, Yang HM, Moon SY, Cha KY, Chung HM, Kim JH (June 2005). "Identification of a putative transactivation domain in human Nanog". Experimental & Molecular Medicine. 37 (3): 250–4. doi:10.1038/emm.2005.33. PMID 16000880.
- Boyer LA, Lee TI, Cole MF, Johnstone SE, Levine SS, Zucker JP, Guenther MG, Kumar RM, Murray HL, Jenner RG, Gifford DK, Melton DA, Jaenisch R, Young RA (September 2005). "Core transcriptional regulatory circuitry in human embryonic stem cells". Cell. 122 (6): 947–56. doi:10.1016/j.cell.2005.08.020. PMC 3006442. PMID 16153702.
- Kim JS, Kim J, Kim BS, Chung HY, Lee YY, Park CS, Lee YS, Lee YH, Chung IY (December 2005). "Identification and functional characterization of an alternative splice variant within the fourth exon of human nanog". Experimental & Molecular Medicine. 37 (6): 601–7. doi:10.1038/emm.2005.73. PMID 16391521.
- Darr H, Mayshar Y, Benvenisty N (March 2006). "Overexpression of NANOG in human ES cells enables feeder-free growth while inducing primitive ectoderm features". Development. 133 (6): 1193–201. doi:10.1242/dev.02286. PMID 16501172.
- Saunders A, Li D, Faiola F, Huang X, Fidalgo M, Guallar D, Ding J, Yang F, Xu Y, Zhou H, Wang J (May 2017). "Context-Dependent Functions of NANOG Phosphorylation in Pluripotency and Reprogramming". Stem Cell Reports. 8 (5): 1115–1123. doi:10.1016/j.stemcr.2017.03.023. PMC 5425684. PMID 28457890.
پیوند به بیرون
- NANOG protein, human در سرعنوان‌های موضوعی پزشکی (MeSH) در کتابخانهٔ ملی پزشکی ایالات متحدهٔ آمریکا
- Nanog protein, mouse در سرعنوان‌های موضوعی پزشکی (MeSH) در کتابخانهٔ ملی پزشکی ایالات متحدهٔ آمریکا
- NANOG در دانشنامهٔ اجزای دی‌ان‌ای