| سندرم حذف 22q11.2 | |
|---|---|
 | |
| پرتونگاری مقطعی از مغز بیمار مبتلا به سندرم دی جرج، نشان دهندهگانگلیونهای پایه و کلسیفیکاسیون اطراف بطن. . From a case report by Tonelli et al., 2007 | |
| تخصص | ژن‌شناسی پزشکی |
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | D82.1 |
| آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام | 279.11, 758.32 |
| اُمیم | 188400 |
| دادگان بیماری‌ها | 3631 |
| ئی‌مدیسین | med/۵۶۷ ped/589 derm/716 |
| پیشنت پلاس | سندرم حذف 22q11.2 |
| سمپ | D004062 |
سندرم حذف 22q11.2 یا سندرم دی جرج (به انگلیسی: DiGeorge syndrome) (که با نام‌های دیگری نیز که در ادامه آورده شده می شناسند) ناهنجاری کروموزومی است که در اثر حذف کوچکی در کروموزوم 22 اتفاق می افتد. این حذف در بخش میانی کروموزوم بر روی بازوی بلند در ناحیه q 11.2 ایجاد می‌شود و همانطور که معلوم است ناحیه 1، باند 1 و زیر باند 2 حذف می‌شود. این ناهنجاری جزء سندرم‌های ریز حذف بوده و الگوی وراثتی آن آتوزومی بارز (غالب) است و تخمین نفوذ آن در جمعیت 1 در 4 هزار تولد است با این وجود این تعداد ممکن است بیشتر نیز باشد زیرا عدم تشخیص آن در افرادی که علائم خفیفی را نشان می دهند یا تشخیص اشتباه آن و نسبت دادن با ناهنجاری‌هایی که با سندرم دی جرج دارای اشتراکاتی هستند در نظر گرفته نشده است. سندرم دی جرج در سال 1968 توسط پزشک کودکان آنجلو دی جرج (به انگلیسی: pediatric endocrinologist Angelo DiGeorge) توصیف شد و همچنین ارتباط آن با ناهنجاری و بیماری‌های تنه مشترک شریانی (به انگلیسی: truncus arteriosus) و تترالوژی فالوت (به انگلیسی: tetralogy of Fallot) (یکی از مهمترین بیماری‌های قلبی مادرزادی) مشخص شد.
علائم و نشانه‌های بیماری
نشانه‌ها و علائم بیماری در افراد دی جرج بسیار زیاد است که تمام بخش‌های بدن را شامل می‌شود، از نظر علائم ظاهری در این افراد تنوع زیادی وجود دارد حتی در بیماران خویشاوند نیز تفاوت‌های زیادی ملاحظه می‌شود. نشانه‌ها و علائم معمول شامل ناهنجاری‌های قلبی که از بدو تولد ظاهر می‌شود، شکاف کام (شکافی در سقف دهان) و یک سری نشانه‌های ظاهری مشخص. آنان معمولاً دچار عفونت‌های مکرری به علت نقص در سیستم ایمنی می‌شوند و برخی اختلالات خودایمنی پیشرفته نظیر رماتیسم مفاصل (به انگلیسی: rheumatoid arthritis)و بیماری گریوز (به انگلیسی: Graves disease) (نوعی پرکاری تیروئید) که سیستم ایمنی به بافت‌ها و ارگان‌های خودی حمله می‌کند، در افراد مبتلا بروز می نماید. همچنین دارای مشکلات تنفسی، نارسایی‌های کلیوی، سطح کلسیم پایین در خون (که احتمال ابتلا به صرع را افزایش می دهد)، کاهش میزان پلاکت خون (ترومبوسیتوپنی)، مشکلاتی در روده و معده و تغذیه و ناشنوایی هستند. تفاوت‌های اسکلتی نظیر قد کوتاه، رشد کند و ناهنجاری‌های استخوان ستون فقرات را نیز باید نام برد. بیشتر کودکان با سندرم دی جرج دارای تاخیرات رشد و نموی هستند که از این بین می‌توان به تاخیر در رشد قدی، گفتاری و مشکلات یادگیری اشاره کرد. با افزایش سن احتمال ابتلا به برخی بیماری‌های روانی مانند شیزوفرنی (به انگلیسی: schizophrenia)، افسردگی، اضطراب و دوقطبی افزایش می یابد. به علاوه در کودکان مبتلا نسبت به کودکان طبیعی احتمال ابتلا به اختلال کم‌توجهی - بیش‌فعالی (اختصاری ADHD) و برخی اختلالات روانی پیشرفته مانند اوتیسم (در خود ماندگی) که روابط اجتماعی را تحت تأثیر قرار می دهد، افزایش می یابد. بخاطر علائم و نشانه‌های متعدد و متنوعی که در سندرم حذف 22q11.2 وجود دارد، در ابتدا این نشانه‌ها را در گروه‌های مختلفی مورد بررسی قرار می دادند و این بیماری‌ها را مستقل از هم می دانستند و پزشکان این حالات را تحت عنوان‌های سندرم دی جرج (به انگلیسی: DiGeorge syndrome)،سندرم سد لاکف (به انگلیسی: Sedlakova Syndrome)، سندرم ولوکاردیوفاسیال (به انگلیسی: velocardiofacial syndrome) (یا سندرم شاپرینزن (به انگلیسی: Shprintzen syndrome))، ناهنجاری چهره کونوترانکال (به انگلیسی: conotruncal anomaly face syndrome) (یا سندرم تاکائو (به انگلیسی: Takao syndrome))، سندرم استرونگ (به انگلیسی: Strong syndrome)، نارسایی تیموس (به انگلیسی: thymic hypoplasia) می شناختند. علاوه بر این برخی کودکان با الگوی بیماری اتوزومی بارز (غالب) را به سندرم اوپتیز G/BBB (به انگلیسی: Opitz G/BBB syndrome) و سندرم کایلر (به انگلیسی: Cayler cardiofacial syndrome) نسبت می دادند. پس از اینکه اساس ژنتیکی این سندرم شناسایی شد متوجه شدند که تمام این بیماری‌ها و سندرم‌ها یک پایه و اساس دارد و آن را تحت عنوان سندرم حذف 22q11.2 یا دی جورج (به احترام اولین تشخیص دهنده آن) نام نهادند.
علت پدیدار شدن سندرم دی جرج
بیشتر افراد با سندرم دی جرج یک توالی 3 مگا بازی (3 میلیون باز) بر روی بازوی بلند یکی از کپی‌های کروموزوم 22 را در هر سلول از دست داده‌اند. این ناحیه (q11.2) شامل 30 تا 40 ژن می‌باشد. درصد کمی از افراد مبتلا دارای حذف کوتاه تری در این ناحیه هستند و فنوتیپ خفیف تری را نشان می دهند. سندرم دی جرج را با نام سندرم حذف ژن‌های مجاور نیز می شناسند زیرا بروز آن با حذف تعداد زیادی از ژن‌های همسایه خواهد بود. محققان در حال شناسایی همه ژن‌های ناحیه q11.2 کروموزوم 22 که باعث بروز علائم و نشانه‌های سندرم می‌شود هستند. آن‌ها معتقدند از دست رفتن ژن TBX1 احتمالاً در بروز برخی صفات و علائم مانند ناراحتی‌های قلبی، شکاف کام، ویژگی‌های مشخص ظاهری، ناشنوایی و کاهش سطح کلسیم دخیل می دانند. برخی مطالعات اظهار می دارند که حذف این ژن در ناهنجاری‌های رفتاری نیز تأثیر می گذارد. حذف ژنی دیگر به نام COMT در همین ناحیه باعث افزایش خطر ابتلا به اختلالات رفتاری و بیماری‌های روانی می‌شود.