شراب یا مِی (به انگلیسی: Wine)، یک نوشیدنی الکلی است که از تخمیر انواع میوه‌ها به‌دست می‌آید. ویژگی‌های شیمیایی طبیعی میوه به‌گونه‌ای است که می‌تواند بدون افزودنی شکر، اسید، آنزیم یا دیگر افزودنی‌ها تخمیر شود. شراب از تخمیر میوهٔ له‌شده به وسیلهٔ انواع مخمر که قند موجود در میوه را به الکل تبدیل می‌کنند به دست می‌آید. برای به دست آوردن انواع شراب، از گونه‌های مختلف انگور یا دیگر میوه‌ها با مخمرهای گوناگون استفاده می‌شود.
| |
| گونه | نوشیدنی الکلی |
|---|---|
| خاستگاه | گرجستان |
| میزان الکل | ۵–۱۶٪ |
| مواد تشکیل‌دهنده | متفاوت است؛ می‌توان به صفحه شراب‌گیری مراجعه کرد |
| انواع | |
اگرچه از میوه‌های دیگر مانند آلبالو، سیب، توت و غیره و تقریباً از همهٔ رُستنی‌ها نیز شراب ساخته می‌شود ولی واژهٔ شراب بدون ذکر نام میوه تقریباً همیشه به‌معنی شراب انگور است و شراب‌های دیگر را با نام آن‌ها می‌آوریم (مانند: شراب سیب یا شراب اقطی).
معمولاً شراب‌هایی که از دیگر رستنی‌ها مانند برنج، گندم، رازک، سیب‌زمینی و سایر مواد نشاسته‌ای به دست می‌آیند، برای استفاده به‌عنوان شراب در نظر گرفته نمی‌شوند بلکه فرایندهای دیگری بر روی آن‌ها انجام می‌شود تا نوشیدنی‌های دیگری از جمله آبجو یا ویسکی به دست آید، در حالی که شراب زنجبیل برای ساخت کنیاک تولید می‌شود. در این نمونه‌ها استفاده از لغت شراب علاوه بر مراحل ساخت آن، به منبع شراب غنی‌تر گفته می‌شود. استفاده تجاری از واژهٔ wine به زبان انگلیسی (و معادل آن در زبان‌های دیگر) در بسیاری از قانون‌گذاری‌ها ممنوع است.
پیشینه
تکنیک مخلوط کردن رزین تربانتین با شراب جهت جلوگیری از ترش شدن شراب بوده‌است. برای فیلیپ مارنیوال (Philippe Marinval) مدیر پژوهش در مرکز مردم‌شناسی تولوز این مدرکی است دال بر اینکه انسان عصر نوسنگی شراب می‌نوشیده‌است.
قدیمی‌ترین نشانه‌های شراب در گرجستان (۶۰۰۰ ق.م)، ایران (۵۰۰۰ ق.م) و سیسیل (۴۰۰۰ ق.م) یافت شده‌اند. شراب ۴۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح به منطقهٔ بالکان رسید و در یونان، تراکیه و روم مورد مصرف قرار می‌گرفت.
بررسی‌های باستان‌شناسی و باستان‌مردم‌گیاه‌شناسی نشان می‌دهد نخستین نمونه‌های شراب انگور و پرورش انگور شراب مربوط به ۵۸۰۰ تا ۶۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در منطقهٔ گرجستان امروزی است. شواهد حاضر از علم باستان‌شناسی و ژن‌شناسی نشان می‌دهد که تولید اولیهٔ شراب در دیگر مناطق مثل قفقاز جنوبی و غرب آسیا بعد از گرجستان صورت گرفته‌است. قدیمی‌ترین کارگاه شراب‌سازی جهان، شراب‌خانهٔ آرنی-۱ در ارمنستان بوده است.
انواع شراب
رد سرخی بر روی بخش‌هایی از بشکه‌های شراب دیده می‌شود، حاکی از باقی‌ماندهٔ شراب قرمز درون بشکه است. چوب بشکه شراب بر مزه و کیفیت شراب تأثیر می‌گذارد. یکی از مشخصات شرابِ باکیفیت مدت زمانی است که برای جا افتادن آن صرف شده‌است.
- شراب قرمز
- شراب سفید
- شراب گلی
- شراب سیب (Cider)
- شراب گلابی (Perry)
- می‌انگبین (Mead)
- شراب میوه
- شراب تقویت شده
- شراب شیرین
- شراب گازدار (شامپاین)
- شراب برنج (Sake)
بر اساس محل تولید
مناطق مهم شراب‌سازی دنیا
به ترتیب میزان تولید:
- فرانسه
- ایتالیا
- اسپانیا
- پرتغال
- گرجستان
- ایالات متحده آمریکا
- آرژانتین
- استرالیا
- چین
- آفریقای جنوبی
- شیلی
- آلمان
- مراکش
و در ایران:
- بروجرد (پیش از انقلاب ۱۳۵۷)
- قزوین (پیش از انقلاب ۱۳۵۷)
- شیراز (پیش از انقلاب ۱۳۵۷)
- مراغه (پیش از انقلاب ۱۳۵۷)
- ارومیه (پیش از انقلاب ۱۳۵۷)
- شازند (پیش از انقلاب ۱۳۵۷)
اثرات پزشکی
اثرات مثبت
فواید شراب قرمز در سلامتی شناخته شده‌است. با این حال بیش از حد مصرف کردن هر الکلی می‌تواند منجر به اعتیاد شود و مشکلاتی برای سلامتی به وجود آورد. الکل باید در حد اعتدال مصرف شود. شراب قرمز دارای آنتی‌اکسیدان بالایی می‌باشد و سرشار از پلی فنول‌ها از جمله proanthocyanidin است که یک آنتی‌اکسیدان قوی می‌باشد. در واقع شراب قرمز دارای آنتی‌اکسیدان بیشتری از آب انگور تجاری، زغال اختهٔ خام، و حتی آکایی بری که یک میوه سرشار از آنتی‌اکسیدان است، می‌باشد. شراب تیره دارای آنتی‌اکسیدان بالایی می‌باشد و سبب جلوگیری از لخته شدن خون در شریان‌ها می‌شود و از شریان‌ها در برابر کلسترول بد (ال‌دی‌ال) محافظت می‌کند.
۱. جلوگیری از سرطان: شواهد و دلایل متعددی نشان می‌دهد که نوشیدن شراب قرمز در حد اعتدال می‌تواند از بروز سرطان پیشگیری کند. آنتیاکسیدانهای زیادی در شراب قرمز وجود دارد که می‌تواند از آسیب اکسیداسیون، که در پیری و همچنین شرایط بحرانی نظیر آلزایمر، دیابت نوع ۲ و بیماریهای قلبی و عروقی مؤثر هستند جلوگیری کند. یکی از آنتیاکسیدانهای موجود در شراب قرمز به جلوگیری از سرطان ریه کمک می‌کند و تحقیقات نشان داده‌است که رزوراترول همان آنتی‌اکسیدانی است که از قلب محافظت می‌کند و می‌تواند سبب کشته شدن یا از بین رفتن سلولهای سرطانی شود.
- جلوگیری از پوسیدگی دندان: شراب قرمز حتی شراب بدون الکل سبب مقاومت مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی دندان می‌شود. پلی فنول در شراب قرمز همچنین می‌تواند از بیماریهای لثه جلوگیری کند و حتی به درمان و کاهش التهاب در لثه‌ها کمک کند.
- جلوگیری از سرطان سینه: مصرف مداوم نوشیدنی‌های الکلی خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهد، ولی شراب قرمز اثر متفاوتی دارد. در مجله سلامت زنان توضیح داده شده‌است که مواد موجود در پوست انگور قرمز سبب کاهش سطح استروژن و افزایش تستوسترون در زنان قبل از یائسگی می‌شود که منجر به کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه می‌شود.
۴. حفاظت از آفتاب سوختگی: شراب و مشتقات انگور می‌تواند به کاهش اثرات مخرب یو وی (اشعه ماوراء بنفش) کمک کند.
اثرات منفی
| ارزش غذایی به ازای هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس) | |
|---|---|
| انرژی | ۳۵۵ کیلوژول (۸۵ کیلوکالری) |
۲٫۶ g |
|
| قند | ۰٫۶ g |
۰٫۰ g |
|
۰٫۱ g |
|
| دیگر اجزاء | مقدار |
| الکل (اتانول) | ۱۰٫۶ g |
|
الکل ۱۰٫۶ g از لحاط حجمی ۱۳٪است
۱۰۰ g شراب تقریباً ۱۰۰ ml (3.4 fl اونس) شکر و الکل متغیرند. | |
| |
|
منبع: مرکز داده غذای وزارت کشاورزی آمریکا | |
تحقیقات وزارت بهداشت بریتانیا در سال ۲۰۱۶ نتیجه مطالعات قبلی که گفته بود نوشیدن اندک الکل خطر ابتلای مردان به بیماریهای قلبی را کاهش می‌دهد رد کرده‌اند. به گفته مشاور ارشد اداره بهداشت بریتانیا این باور که نوشیدن یک استکان شراب قرمز در روز باعث جلوگیری از بیماری قلبی می‌شود یک افسانه بیش نیست. زیاده روی در نوشیدن شراب و مخصوصاً شرابی که الکل زیاد داشته باشد به سلولهای استخوان‌ها صدمه می‌زند، سرطان‌زا است و ارتباط قوی میان مصرف بیش از حد مشروبات الکلی و سرطان‌های پستان، مری، دهان، نای، حنجره و حلق وجود دارد. الکل به سیستم عروقی و قلب صدمه می‌زند، مصرف زیاد آن باعث زوال عقل و ایجاد اختلالات مغزی می‌شود، خطر ایجاد دیابت نوع ۱ را دارد و در بینایی تأثیر سوء دارد. بر اساس گزارشی که «کمیته علمی مستقل در مورد داروها» در بریتانیا تهیه کرده زیان مصرف افراطی الکل در جامعه سه برابر زیان مصرف کوکائین یا کشیدن سیگار برآورد شده‌است. دیوید نات می‌گوید کراک از الکل اعتیاد آورتر است ولی از آن جا که عده بیشتری الکل مصرف می‌کنند در کل زیان آن بیشتر است.
اگرچه شراب دارای آنتی‌اکسیدان می‌باشد اما با اختلال در فرایند اثرگذاری آنتیاکسیدانهای دیگر در بدن صدمات مؤثری در دراز مدت بر سوخت و ساز سلول‌ها داشته و روند پیری را تسریع می‌بخشد. الکل سبب مرگ سلولهای مغزی می‌شود و برخی از آن‌ها قابل ترمیم و بازسازی نمی‌باشند. الکل به دلیل اختلال در عملکردهای غیرارادی بدن نظیر تنفس، ضربان قلب و… خطر آنفارکتوس را بالا می‌برد و فرایند جایگزینی مداوم سلولهای قلب را کند می‌کند. شراب احتمال بیماری کبد چرب را بسیار بالا می‌برد و به بافت کبد آسیب زده و ترشح آنزیم‌های لوزالمعده و کبد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. خطر سیروز کبدی و آلزایمر در افراد الکلی بالاتر از دیگران است. افراد دیابتی که قبلاً الکل استفاده می‌کردند نسبت به تزریق انسولین نتایج مثبت ضعیف تری نشان می‌دهند. چربی‌های انباشته شده در نواحی دور شکم در افراد الکلی پس از لیپوساکشن سریعتر و بیشتر بازگشت کرده‌اند.
مسمومیت با الکل چوب (متانول)
وقتی از مایع تخمیر شده شراب قبل از صاف کردن که همراه با چوب انگور باشد به عنوان پیش ساز عرق استفاده شود مشروب یا عرق حاصل به متانول یا الکل چوب آلوده می‌شود که متانول فرد را دچار کوری یا حتی مرگ می‌کند. مصرف ۱۰ میلی‌لیتر از متانول می‌تواند با تأثیر بر دستگاه عصبی منجر به کوری و مصرف ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی‌لیتر منجر به مرگ در بزرگسالان گردد.
تأثیرات بر زیبایی
نظر پزشکان بر این است که افزایش مقدار نوشیدن شراب بیشتر از دو لیوان در روز اثرات زیر را بر زیبایی دارد
- سرخی چشمان: نوشیدن شراب سبب گشادی رگها می‌شود که به سرخی چشمان می‌انجامد.
- درشتی رگ‌های صورت: افرادی هم که دارای چهره برافروخته هستند با نوشیدن شراب به آن شدت می‌بخشند و باعث برجاماندن اثر دائمی رگها بر روی صورت می‌شوندنیازمند منبع.
- برجسته شدن خطوط پیشانی: شرابخواری باعث خشکی پوست و برجسته شدن خطوط پیشانی می‌گردد.
- چین و چروک صورت: نوشیدن زیاد شراب به کمبود ویتامین آ می‌انجامد که برای ساختن کلاژن و الاستین در بدن ضروری است. در نتیجه چین و چروک صورت افزایش می‌یابد.
در ادبیات فارسی
| ساقی بده آن شراب گلرنگ | مطرب بزن آن نوای بر چنگ | |
| بده ساقی شراب ارغوانی | به یاد نرگس جادوی فرخ | |
| می نوش ندانی ز کجا آمده‌ای | خوش باش ندانی به کجا خواهی رفت | |
| الا ساقی به جان تو به اقبال جوان تو | به ما ده از بنان تو شراب ارغوانی را | |
| شبی که اول آن شب شراب بود و سرود | میانه مستی و آخر امید بوس و کنار | |
| به دست راست شراب و به دست چپ زلفین | همی‌خوریم و همی بوسه می‌دهیم به دنگ | |
| بیا ساقی آن ارغوانی شراب | به من دِه که تا مست گردم خراب | |
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به شراب در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
| شرق آسیا |  |
|
|---|---|---|
| آسیای جنوب و جنوب غربی |
||
| مدیترانه و خاور نزدیک |
||
| آفریقایی | ||
| امریکا | ||
| دیگران | ||
| مفاهیم | ||
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ شراب موجود است. |
|
 |
|
| Biology and horticulture |
|
|---|---|
| Environmental variation |
|
| Vineyard planting |
|
| Vineyard management |
|
| Harvest | |
| Pests and diseases |
|
| Approaches and issues |
|
| See also | |
| Acquisitions |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Subsidiaries | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Spirits brands |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wine brands |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
| People |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||