سایش شیمیایی دندان

سایش شیمیایی دندان
تخصص	پزشکی گوارش
طبقه‌بندی و منابع بیرونی
آی‌سی‌دی-۱۰	K03.2
سمپ	D014077

در عکس بالا خوردگی و فرو رفتگی روی دندان بر اثر اروژن اسیدی دندان، به وضوح مشخص است.

نموداری از نمونه‌های «LASCA»: ستون A مربوط به بافت فرسوده و ستون B مربوط به بافت سالم است.

سایش شیمیایی دندان یا اِروژن دندان (به انگلیسی: Dental Erosion) بیماری است که در اثر تماس مداوم و مستقیم دندان با اسید، مینا و عاج آن دچار انحلال و تخریب می‌شود. بر خلاف پوسیدگی‌های دندانی، این خوردگی ناشی از باکتری‌ها نیست.

علل

هنگامی که ماده‌ای اسیدی با دندان‌ها برخورد می‌کند مینای دندان دچار انحلال جزئی می‌شود و کمی از املاح خود را از دست می‌دهد که این موجب می‌شود مینای دندان نرم شود آنگاه بزاق دهان مینای دندان را دوباره محکم کرده و به دندان امکان جبران و ترمیم مینای دندان را می‌دهد؛ بنابراین به طور کلی دو علت اصلی وجود دارد که موجب پدید آمدن این بیماری می‌شود:

• تماس متداوم و مستقیم اسید
• تماس نداشتن کافی آب دهان (بزاق دهان) با دندان‌ها

هر عملی که به دو علت بالا منتهی شود می‌تواند از عوامل این بیماری باشد که به دو گروه عوامل درونزاد و عوامل برونزاد تقسیم می‌شود:

عوامل درونزاد

• بیماری‌ها و اختلالاتی که موجب تماس اسید معده با دندان شوند مانند:

1. بولیمیا
2. ریفلاکس معده
3. استفراغ

• اختلالاتی که موجب خشکی دهان شوند.

عوامل برونزاد

• مسواک‌زدن:

1. مسواک‌زدن خشن: با این که عوامل کلی اسیدی هستند اما مسواک‌زدن خشن موجب تقویت اثر اسیدی و فرسایش سریع‌تر دندان می‌شود. بهتر است از مسواک‌های دارای موهای زبر و سفت استفاده نکنید.
2. مسواک بعد از غذا: غذاهایی که خاصیّت اسیدی دارند مخصوصاً آبمیوه‌ها و لواشک‌ها یا میوه‌هایی نظیر آلو، آلبالو، پرتقال و سایر مرکبات؛ نباید بعد از خوردن آن‌ها بلافاصله مسواک بزنید. چراکه مانع از رسیدن آب دهان به دندان شده و مینای دندان که پس از تماس با مادهٔ اسیدی نرم شده را می‌تراشد.

• غذا و خوارکی‌ها:

1. ویتامین C موجود در آب‌نبات‌ها و نوشابه‌های گازدار.
2. مصرف داروهای اسیدی
3. مصرف زیاد خوراکی‌ها و میوه‌های اسیدی از جمله مرکبات، آبمیوه‌ها، نوشابه‌های گازدار، ویتامین C جوشان.

• اختلالاتی که موجب خشکی دهان شوند.

پیشگیری

• عواملی که باید از آن‌ها اجتناب کنید:
  • مسواک‌زدن نامناسب:
    1. بلافاصله پس از خوردن غذا از جمله خوردن نوشیدنی‌های اسیدی و از جمله قهوه مسواک نزنید، در غیر این صورت آسیب جدی به دندان‌های خود وارد می‌کنید. پس از مصرف مایعات یا مواد غذایی اسیدی، این اسید می‌تواند مینای دندان و حتی لایه زیرین آن موسوم به دنتین را تخریب کند. حداقل یک ساعت پس از آن این کار را انجام دهید و سعی کنید صبح یا شب‌هنگام مسواک بزنید.
    2. از مسواک نرم و مناسب استفاده کنید و هنگام مسواک‌زدن از خشونت پرهیز کنید. بهتر است که خمیردندانتان حاوی فلوراید باشد.
  • مصرف مکرر نوشابه و نوشیدنی‌های اسیدی:

مصرف مکرر نوشیدنی‌های غیرالکلی (سودا)، نوشابه‌های ورزشی و گازدار و آب‌میوه‌ها یکی از عوامل اصلی بروز این بیماری است که باید از آن دوری کنید.

• و توصیه‌های دیگر:

1. بیش از یک لیوان نوشیدنی اسیدی در طی روز مصرف نکنید. (برای کسانی که حساسیت بیشتری دارند)
2. پس از مصرف نوشیدنی‌های اسیدی یا استفراغ بلافاصله اقدام به مسواک زدن دندان‌ها نکنید. چراکه پس از تماس اسید با دندان‌ها، مینا نرم می‌شود و بایستی صبر کرد تا مینا مجدداً توسط بزاق محکم شود؛ بنابراین مسواک‌زدن بلافاصله پس از مصرف نوشیدنی‌های اسیدی یا استفراغ، روند فرسایش مینای دندان را سرعت می‌بخشد. حداقل بایستی ۴۵ دقیقه بین تماس اسید با دندان و مسواک‌زدن فاصله زمانی وجود داشته باشد.
3. هنگام مسواک‌زدن، از مسواک نرم و خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید.
4. پس از هر بار مصرف غذاهای اسیدی دهان خود را به مدت ۱۰ ثانیه با آب بشویید.
5. آب‌میوه‌ها و نوشابه‌های گازدار را با نی مصرف کنید.
6. آدامس بدون قند بجوید تا ترشح بزاق در دهان تحریک شود.
7. چنانچه از خشکی دهان رنج می‌برید حتماً به پزشک مراجعه کرده و آن را برطرف کنید.

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «en:Acid erosion»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۶ اوت ۲۰۱۵).