باتلاق شنی یا ماسه روان (به انگلیسی: Quicksand) یک کلوئید است که از مواد دانه‌ای ریز (مانند ماسه، لای یا رس) و آب تشکیل شده‌است. هنگامی که ماسه به‌طور ناگهانی تکان بخورد، در ماسه شل اشباع شده تشکیل می‌شود. هنگامی که آب موجود در ماسه نمی‌تواند از آن خارج شود، خاکی مایع‌شده ایجاد می‌کند که قدرت خود را از دست می‌دهد و نمی‌تواند وزن را تحمل کند. ماسه روان می‌تواند در آب راکد یا در آب جاری به سمت بالا (مانند چاه آرتزین) تشکیل شود. در مورد جریان آب به سمت بالا، نیروها با نیروی جاذبه مقابله می‌کنند و ذرات خاک را معلق می‌کنند.
رسوب اشباع شده ممکن است کاملاً جامد به نظر برسد تا زمانی که یک تغییر ناگهانی فشار یا شوک باعث مایع شدن شود. این امر باعث می‌شود شن و ماسه به شکل معلق درآید و قدرتش را از دست بدهد. بالشتکی شدن آب بافتی اسفنجی و سیال‌مانند به شن روان و دیگر رسوبات مایع شده می‌دهد. اجسام در ماسه مایع شده تا حدی فرو می‌روند که وزن جسم برابر با وزن مخلوط خاک/آب جابجا شده است و جسم غوطه‌ور به دلیل شناوریش، شناور می‌شود.
روان‌گرایی خاک ممکن است در خاک نیمه اشباع شده زمانی که زلزله یا نیروهای مشابه آن را تکان دهند رخ دهد. حرکت همراه با افزایش فشار منفذی (آب‌های زیرزمینی) منجر به از بین رفتن پیوستگی ذرات می‌شود و باعث فرورفتن ساختمان‌ها یا سایر اجسام روی آن سطح می‌شود.
خواص
فرو رفتن انسان به طور کامل در شن‌های روان غیر ممکن است، چون ماسه روان دارای چگالی حدود ۲ گرم در سانتی متر مکعب است، در حالی که چگالی بدن انسان حدود ۱ گرم در سانتی متر مکعب میباشد.
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
- ویکی‌واژه: شن روان
-
Howstuffworks.com - نحوه کار شن روان
- ویدئویی از شن روان در جعبه شن YouTube نشان می‌دهد